Eskişehir’de Osmanlı’nın Kuruluş Dönemi Araştırılıyor

Osman Bey tarafından 1299’da ilk hutbenin okutulduğu, ilk sikkenin basıldığı Karacahisar Kalesi’ndeki kazılarda Osmanlı’nın kuruluş dönemi aydınlatılıyor.

Bölgede ilk kez 1999’da ünlü tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık öncülüğündeki ekip tarafından yüzey araştırması olarak başlatılan çalışmalar, 2000 yılından itibaren Anadolu Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ebru Parman tarafından kazı niteliğiyle sürdürüldü.

AÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erol Altınsapan başkanlığında 2010-2014 döneminde yapılan çalışmalar, bu yıl Dr. Öğr. Üyesi Hasan Yılmazyaşar’ın bilimsel koordinatörlüğünde yürütülüyor.

(6 Maddede Osmanlı Arkeolojisinin Gerekliliği)

Hasan Yılmazyaşar, Karacahisar Kalesi’nde yaklaşık 5 yıldır aktif olarak kazı yapılmadığı için alanda öncelikle büyük bir temizlik ve kısmi onarım çalışmaları gerçekleştirilmesinin ardından iç sur çevresi ile sarnıçta arkeolojik çalışma yürütüldüğünü söyledi.

Osmanlı arkeolojisine dair önemli bir kazı

Çalışmalar sonucunda mimari bulgulara ek olarak kalenin tarihsel sürecine ışık tutabilecek çok sayıda sikke, seramik ve maden esere ulaştıklarını belirten Yılmazyaşar,

“Karacahisar’ın fethi ile başlayan 14. yüzyıl, Osmanlı Beyliği’nin kuruluş dönemidir. Bu döneme dair Osmanlı tarihçileri önemli çalışmalar yapmasına karşın sürecin tarihiyle sosyokültürel ortamı, ekonomisi, yönetim organizasyonu, kurumsal yapısına dair bilinmeyenler, bilinenlerden çok daha fazla. Bunun sebebi de 14. yüzyıldan günümüze gelen kaynak ve verilerin yetersizliği.”

“Karacahisar kazısının Türkiye’de gerçekleştirilen az sayıdaki Osmanlı kazısından biri olması, yazılı belgelerin sınırlı olduğu bu döneme dair toprağın altındaki verilerin her birinin çok önemli tanıklığı, bulacağımız her türlü verinin dönemin en önemli tarihsel belgeleri olma potansiyelini beraberinde getiriyor. Karacahisar Kalesi, Osmanlı arkeolojisinin en önemli ayaklarından birini oluşturuyor.”

(Osmanlı Uç Beyinin Türbesinde Gök Tanrı İnancı Motifleri Bulundu)

Kuruluş dönemine ait boşluğu doldurabilir

Yılmazyaşar, Osmanlı tarihçisi Colin Imber’in, kuruluş dönemine dair bilgi ve belgenin azlığından dolayı bu tarihsel dönemi “karadelik” olarak nitelendirdiğini söylüyor.

Bunun nedenini, Osmanlı’nın kroniklerinin kuruluş döneminden yaklaşık 150 yıl sonra yazılmaya başlanmasıyla açıklayan Yılmazyaşar, “Bu da tarihin yazımında büyük boşlukları beraberinde getiriyor. Karacahisar Kalesi, Osmanlı’nın kuruluş dönemine ait bu boşluğu doldurabilecek en önemli arkeolojik alan.” diyor.

Osmanlı beyliği burada kuruldu

Yılmazyaşar, Osmanlı’nın kuruluş dönemine dair bilgilerin büyük bölümünü sunan Aşıkpaşazade, Neşri, Oruç Bey, Sadeddin Efendi gibi Osmanlı’nın tarih yazarlarının aktardığına göre, 1299’da ilk sikkenin Karacahisar Kalesi’nde basıldığını söylüyor.

Osman Bey’in ilk hutbeyi de burada okuttuğunu belirten Yılmazyaşar,

“Osmanlı Beyliği, Eskişehir’deki Karacahisar Kalesi’nde kuruldu. Amacımız bilimsel kaygılarımızın yanı sıra Karacahisar’ı bahsettiğimiz önemi ile uyumlu, hak ettiği temsiliyete kavuşturmak. Bu temsiliyeti iki temel amaç doğrultusunda ele alıyoruz. İlki, kalenin bir an önce kazılar tamamlanarak restorasyon ve koruma çalışmalarının gerçekleştirilmesi, turizme kazandırılması. İkincisi ise 1299-Kuruluş ve Karacahisar ilişkisinin bilim ortamı ile eş zamanlı toplumda da farkındalık düzeyine ulaşması. 1299 ile Karacahisar ve kuruluş ilişkisi yeterince tanınmıyor. Eskişehir’de yaşayan birçok kişi, Osmanlı’nın yaşadıkları kentte kurulduğunu bilmiyor. Bu hususta bilimsel ekip olarak bize de görevler düşüyor. Bu farkındalık için elimizden gelen çabayı göstereceğiz.”

Fetih sırasında kullanılan ok uçları

Geçtiğimiz yıllarda Karacahisar Kalesi’nde yürütülen kazı çalışmalarında, fetih sırasında kullanılan ok uçları bulunmuştu. Ok uçlarının bu kadar geniş araziye dağılmış olması, bu silahların fetih sırasında kullanıldığını düşündürmüştü. Karacahisar Kalesi’nin fethi sırasında beş farklı ok ucu tipi kullanılmış ve bunların arasında, uzun mesafeli, zırh delici gibi değişik tipler vardı.

AA