100 Milyon Yıllık Dinozor Tüyünde Kene Bulundu

Kehribar içine sıkışmış dinozor tüyündeki keneler, kenelerin dinozorlara parazitlik yaptığına dair ilk doğrudan fosil kanıtı oldu.

Yeni bir araştırmaya göre, kehribar taşı içinde sıkışmış ve korunmuş olan fosilleşmiş keneler, neredeyse 100 milyon yıl önce bu parazitlerin tüylü dinozorların kanını emdiğini gösteriyor.

99 milyon yıllık bir kehribarda korunmuş bir dinozor tüyündeki keneler. F: Araştırmanın yazarları

99 milyon yıllık bir kehribar araştırmacısının, bir parça içerisinde adeta hapsolmuş olarak bulunan bir tüy bulmasıyla, ‘sert kene’ denen bu fosiller bulundu. Bu keşif oldukça dikkat çekici, çünkü bu durum, parazit, yani kan ile beslenen canlılara ait fosillerin, ‘ev sahibinin’ kalıntılarıyla doğrudan olarak ilişkili olduğuna dair bilinen en eski kanıtı.

Hikaye, Jurassic Park’ın ünlü ‘kehribar içindeki sivrisinek’ hikayesine benziyor; ancak, yeni keşfedilen kene, Kretase dönemine (145-66 milyon yıl önce) tarihleniyor ve herhangi bir dinozor oluşturma DNA’sı içermiyor: kehribar numunelerindeki DNA, bu kompleks molekülün kısa ömrü nedeniyle başarısız olduklarını kanıtladı.

İspanyol Jeolojik Araştırması’ndan (IGME) ve makalenin baş yazarı Enipque Peñalver, “Keneler, kötü şöhretli kan emici parazitler olsa da, insanların, hayvanların, ev hayvanlarının ve hatta yaban hayatın üzerinde çok büyük etkileri var. Ve şu ana kadar eski zamanlardaki rollerine dair net bir kanıt yoktu.” diyor.

(Kehribar İçinde 100 Milyon Yıllık Yavru Kuş Bulundu)

Kretase döneminden kalma kehribar, bazıları günümüz kuşlarına dönüşen tüylü dinozorların dünyasına yeni bir pencere açıyor. İncelenen kehribar içindeki dinozor tüyü, günümüz kuş tüylerine benzemekte ve keneler ile tüylü dinozorlar arasında erken bir parazit-ev sahibi ilişkisinin ilk doğrudan kanıtını sunmakta.

Oxford Üniversitesi Doğal Tarih Müzesi’nde araştırmacı Dr. Ricardo Pérez-de la Fuente açıklamasında şöyle diyor: “Fosil kayıtları bize üzerinde çalıştığımız türdeki tüylerin, uçuş kabiliyetine sahip olan ve kuşlara benzer dinozorların yanı sıra, uçuş kabiliyetine sahip olmayan ve zeminde yaşayan teropod dinozorlarında da mevcut olduğunu söylüyor.”

“Kenenin ne tür bir dinozordan beslendiğinden tam olarak emin olamamış olsak da, kehribarın incelemesi orta Kretase zamanına ait olduğunu yani modern kuşların olduğu zamana ait olmadığını doğruluyor.”

Araştırmacılar, dinozorlara parazitlik yapan kene dolaylı kanıtları keşfetti ve yeni tanımlanan nesli tükenmiş kenelere Deinocroton draculi ya da ya da “Dracula’nın korkunç kenesi” adını verdiler. Bu yeni tür aynı zamanda kehribarın içinde hapsolmuş olarak bulundu ve bir numunenin kan emerek hacmini yaklaşık sekiz kat artırmış olduğu görüldü. Sahip olunan bunca örneğe rağmen, keneye ev sahipliği yapan hayvanı doğrudan belirlemek mümkün değil.

Barcelona Üniversitesi ve IRBio çalışmalarının yazarı, Dr. Xavier Delclòs bu durumu “Şişen kene içindeki kan kompozisyonunun değerlendirilmesi mümkün değil, çünkü maalesef kene içeriği mineral birikimi ile değişiyor.” diye açıklıyor.

(İlk Defa Dinozor Kuyruğu Bulundu)

Ancak, bu yeni keneler için olası ev sahibinin dolaylı kanıtı, deri böceklerinin larvalarının (dermestidler) saç benzeri yapıları veya seta formunda yapılar birlikte korunmuş iki Deinocroton kenesine bağlı olarak bulundu. Günümüzde, bu deri böcekleri yuva içinde beslenmekte, yuvanın sakinlerinden tüyleri, cildi ve saçlarını tüketmekte. Ve Kretase kehribarında memeli canlılara ait kılların hiçbiri bulunmadığından, iki Deinocroton draculi örneğindeki deri böcekleri- setae’nin varlığı, kenelerin ev sahasının tüylü bir dinozor olduğunu önermekte.

Amerikan Doğal Tarih Müzesi’nden yazar Dr David Grimaldi “İki dış parazitin eşzamanlı sıkışması olağandışı ve bazı modern keneler gibi yuvalarda yaşayan bir ekolojiye sahip olmadığı şeklinde açıklanabilir.” diyor

Bu bulgular, kenelerin neredeyse 100 milyon yıldır modern kuşlara evrimleşen dinozorlara parazit ve emilim yaptığı yönündeki doğrudan ve dolaylı kanıt sağlıyor. 66 milyon yıl önce teropod dinozorlarının neslinin tükenmesinden sonra kalan tek halka olan kuşlar olurken, keneler hayatta kaldı ve gelişmeye devam etti.

Science Daily. 13 Aralık 2017.

Makale: Peñalver, E., Arillo, A., Delclòs, X., Peris, D., Grimaldi, D. A., Anderson, S. R., … & Pérez-de la Fuente, R. (2017). Ticks parasitised feathered dinosaurs as revealed by Cretaceous amber assemblages. Nature communications, 8(1), 1924.