Trabzon’da Kiliseden Dönüştürülen Camide Mozaikler Ortaya Çıktı

Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethinden sonra kiliseden camiye dönüştürülerek Büyük Fatih Camii adını alan ve restorasyonuna başlanan camide 1600 yıllık mozaikler ortaya çıktı.

Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet Han’in, Trabzon’u fethinden sonra kiliseden camiye dönüştürülerek ‘Büyük Fatih Camii’ adını alan ve restorasyonuna başlanan camide sökülen zeminin altından tarihi mozaik süslemeler ortaya çıktı. Ortaya çıkan mozaiklere cam kaplama yapılacağı ve ibadet saatleri dışında turizme açılacağı bildirildi.

Trabzon’da MS 325-364 yılları arasında yapıldığı tahmin edilen ve kesme taşlardan yapılmış olan 1600 yıllık yapıda restorasyon çalışmaları sürüyor. Çalışmalar kapsamında en son caminin tabanı kaldırılınca altından 1600 yıllık mozaik süslemelere rastlandı. Trabzon Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından başlatılan restorasyon çalışmalarının bu yıl sonunda tamamlanıp caminin ibadete ve turizme açılacağı belirtildi.

Geçen yıl bitirilmesi hedeflenen ancak yapılan çalışmalarda sıva döküm işlemi sırasında ortaya çıkan pencereler nedeniyle restorasyonu bir yıl daha uzayan camide, çalışmalar devam ettikçe yeni süslemeler de gün yüzüne çıktı. Yapılan çalışmalar sonrasında arkeologlar tarafından temizlenen cami tabanındaki mozaik süslemeler, 100 metrekareden fazla bir alanı kaplıyor.

Restorasyonu uzmanlar yapıyor

Trabzon Vakıflar Bölge Müdürü Orhan Kahveci de restorasyon çalışmalarıyla ilgili bilgi verdi. Kahveci cami tarihi konumda olduğunu belirterek,

“Büyük Fatih Camii bizim için çok önemli bir yapıt. Büyük Fatih Camii Fatih Sultan Mehmet Trabzon’u fethettikten sonra fetih hakkı olarak camiye dönüştürülen kilisedir. Vakti zamanında burası dönemin kralların taç giyme merasimlerinin yapıldığı kilisedir. Bu açıdan önemli bir konumdadır. Bu gün bu tarihi mekanda yapılan çalışmada o döneme ait uzmanlar ile Türk tarihine hakim uzmanlar bir arada çalışmalar yaptılar. Yapının şehrimizin turizm gelirine önemli katkı sunacak bir yapı olduğu kanaatine varılarak düzenlenmeye başlandı.” dedi.

Mozaikler ortaya çıktı

Yapılan restorasyonda bazı öngörülmeyen şeylerin ortaya çıktığını dile getiren Kahveci;

“Biz burada yapılan çalışmada yavaş ilerleyince müteahhit değişmek durumunda kaldık. Geçtiğimiz aylarda kapatılmış pencereler bulunduğu için sözleşme 1 yıl uzatılmıştı. Bu yıl sonuna kadar bitirmeyi planlıyorduk. Yeni müteahhit ile binanın özelikle dış cephesinde bulunan sıvaların büyük bir kısmı dökülerek tarihi binadaki taş doku ortaya çıkartılması konusunda baya bir yol aldık. Bazı freskler gün yüzüne çıkarıldı. Bize esas sürpriz olan ise döşeme kaldırıldığında altından çıkan mozaikler oldu. Bu öngörülmeyen olay sonrası restorasyon süresi uzatılarak bütçe artırımına gittik.”

Cam kaplama yapılacak

Restorasyon çalışmaları sırasında ortaya çıkan mozaiklerin üzerinin cam döşeme yapılarak korunacağını belirten Kahveci;

“Burada yeni yapılan paslanmaz çelik konstrüksiyonla bir iskelet ayaklar oluşturuldu bunun üzeri de cam döşeme yapılıyor. Hassas bir çalışma yapılıyor. Mozaikler kilise ile birlikte milattan sonra 370 yılında gelen bir çalışma. Bu mozaikleri gün yüzüne çıkararak koruma altına alıp cam tabanla görünür hale getirerek sergileyeceğiz. Burada saklı kalmış en az 1600 yıllık bir tarihten bahsediyoruz. Bu yüzden Fatih camisindeki çalışmalarımızı daha da derinleştirerek devam ediyoruz. Şu anda temizlenen ve ortaya çıkartılan mozaiklerin üzerine cam döşeme yapılıyor. Bunun için çelik ayaklar mozaiklerin üzerine konuldu camlar da döşendikten sonra çalışmanın büyük bir bölümü tamamlanmış olacak.”

Turizme açılacak

Caminin ibadet saatleri dışında turistik ziyarete açılabileceğini de dile getiren Kahveci,

“Çok güzel bir görsel alan olacak. Burada ibadet zamanları dışına belirli saatlerde bu görselleri sergileyeceğiz. Tabanın cam olması bize haftanın belli günlerinde burayı turist kafilelerine rahatlıkla oldukları yerde gösterebilmemizi sağlayacak. Burada amacımız Trabzon turizmine katkı sağlamak. Yaklaşık 2 yıla yakın bir zamanda yapılan çalışmalarda 2,5 milyon liradan fazla bir bütçe harcandı.”

Büyük Fatih Camii

Büyük Fatih Camii, Trabzon’un Ortahisar ilçesinde bulunan tarihi bir cami. Orijinal yapı ismi, Panaghia Chrysokephalos Kilisesi olan cami, 1461 yılında Trabzon’un fethine kadar hem manastır hem de kilise olarak hizmet etti. Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethi sonrası kiliseden camiye dönüştürülen ve Trabzon’un en önde gelen kilisesi olarak tanımlanan bu yapının, Roma İmparatoru Konstantin’in (MS 325-364) yeğeni Hanmibalianos tarafından, eski bir Roma tapınağı üzerine inşa ettirildiği sanılıyor.

DHA