İtalya’daki Antik Tiyatroda Güneş Saati Bulundu

İtalya’daki Interamna Lirenas Antik Kenti’nde yer alan çatılı tiyatronunun kazısı sırasında, günümüze kadar çok az sayıda ulaşabilmiş 2.000 yıllık yazıtlı güneş saati bulundu.

Kireçtaşından oyulmuş 2000 yıllık güneş saati. F: Cambridge University

2000 yıl boyunca oldukça sağlam bir şekilde kalabilen güneş saatinin üstündeki iki Latince yazıt, onu yaptıran adam hakkında kesin bilgilere ulaşılmasını sağladı. Interamna Lirenas, MÖ 312 yılında kurulmuş ve MS 6. yüzyılda terk edilmiş olup, Roma’ya yaklaşık 130 km uzaklıkta yer alıyordu.

Güneş saati, tiyatronun girişlerinden birinin önünü kazan öğrenciler tarafından yüzü aşağı dönük bir vaziyette bulundu. Muhtemelen Ortaçağ ve Ortaçağ sonrası dönemde yapılacak olan yeni yapılar için tiyatro ve antik kentten materyaller toplanırken bu güneş saati burada bırakılmıştı. Ayrıca büyük bir olasılıkla tiyatroya ait değildi ve yakındaki forumda yer alan bir sütunun tepesinden sökülmüştü.

(Antik Roma Dönemi Kraliyet Seks Skandalı Ortaya Çıktı)

Alessandro Launaro,”Bu tür güneş saat modellerinden toplamda yüz örnekten daha azı günümüze ulaşabildi ve bunlardan sadece bir avuç kadarında yazıt bulunuyor. Bu gerçekten özel bir keşif.” diyor.

“Güneş saatini yaptıran kişiyi tanımlamamızın yanı sıra, yazıtın muhtemel tarihi ile ilişkili olarak, tuttuğu kamu ofisini de tespit edebildik.”

Güneş Saati, Interamna Lirenas antik kentindeki tiyatroda bulundu. F: Cambridge University

Güneş saatinin kaidesinde belirgin olarak şu isim yazıyor: M(arcus) NOVIUS M(arci) F(ilius) TUBULA [Marcus Novius Tubula, Marcus’un oğlu]. Saatin tabanındaki kıvrımlı çerçevede ise: TR (ibunus) PL (ebis) ofisini açtı ve güneş saatinin bedelini D (e) S (ua) PEC (unia) (kendi parasıyla) ödedi.

Güneş saatinin üstündeki yazıt, bunun ne zamana ait olduğu konusunda da önemli bilgiler veriyor. Bireyin ismi ve yazı stili, Interamna sakinlerinin halihazırda tam bir Roma vatandaşlığına sahip oldukları bir zamana (MÖ 1. yüzyılın ortaları) tarihlendiğini rahatlıkla gösteriyor.

(Sicilya’da 5000 Metrekarelik Roma Villası Ortaya Çıkarıldı)

54 x 35 x 25 cm boyutlarında ve kireçtaşı bloğundan oyulmuş güneş saati, iç içe geçmiş bir yüze sahip ve 11 çizgiyle gün ışığını 12’ye ayırıyor. Gölgesiyle saati gösteren demir iğnenin kaybolmuş olmasına rağmen, kurşun bölümün altında bir kısmı hala duruyor. Bu tip ‘küresel’ güneş saatleri, Roma döneminde nispeten yaygındı ve hemikloniyum olarak biliniyordu.

Launaro, “Yakın tarihte yapılan arkeolojik çalışmalar, Interamna Lirenas antik kenti hakkındaki anlayışımızı değiştirse de, burası gösterişli ve zengin bir kent değildi. Ortalama zenginlikte ve orta büyüklükte bir yerleşimdi. Bu yüzden, İtalya’daki Roma kentlerinin çoğunun koşulları hakkında o dönem için çok bilgilendirici bir yerleşim olmasını sağlıyor.” diyor.

(Umman’daki Batıkta Bilinen En Eski Usturlap Bulundu)

University of Cambridge. 9 Kasım 2017.