Kanada’da 3800 Yıllık Sualtı Patates Bahçesi Bulundu

Kanada’nın İngiliz Kolumbiyası eyaletinde yapılan kazılarda, tarih öncesi bir bahçede, yaklaşık 3800 yıllık olduğu düşünülen kararmış (fakat çok iyi korunmuş) çok sayıda patates bulundu. Böylece Hint patatesi olarak da bilinen Wapato yumruköklerinin hasadı, 3000 yıl sonra yapılmış oldu.

Kazıda bulunan 3,800 yıllık wapato yumrukökleri (konservasyon öncesi) (F: Katzie Development Limited Partnership)

Günümüzden 3,800 yıl öncesine tarihlenen bahçe, ekolojik açıdan zengin olan sulak bir arazi içerisinde, su altında bulunuyordu.  Bahçede ayrıca patatesleri daha etkili bir şekilde yetiştirebilmek için su akışını kontrol edebilmeye yarayan, gelişmiş mühendislik tekniklerinin izleri de görülüyor.

Keşif, Vancouver şehrinin doğusunda ve Fraser nehrine yakın bir bölge olan Katzie İlk Milletler Bölgesi’nde gerçekleştirilen yol çalışmaları sırasında bulundu. Bu alan yüzyıllardır suyla kaplı olduğu için, normalde zaman içinde korunmayan bitki kalıntıları ve ahşap aletler gibi diğer organik malzemeler çok iyi korunmuştu.

Araştırmacılar kazı alanında toplam 3,767 tüm ve parçalı wapato bitkisi (Sagittaria latifolia) keşfetti. Kazıda bulunan 3,000 yıllık kökyumruların rengi koyu kahverengiden siyaha dönmüştü. Bir kısmının nişastalı iç yapıları da hala korunmuştu.

Bahçeye, birbirine benzer büyüklükte taşlar neredeyse tıka basa doldurulmuştu. Bu da araştırmacıların bunun insan yapımı bir durum olduğuna karar vermesini sağladı. Wapato bitkilerinin kökleri yeraltında oldukça derine inebiliyor. Fakat insan yapımı taş bir zemin, köklerin ne kadar derine ilerlediğini kontrol edebilmemizi sağlayabilirdi. Bu da hasat yapılırken yumruköklerin daha kolay bulunmasını ve çamurdan daha kolay çekip çıkarılmasını sağlardı.

Köklerin derine ilerlemesini engellemek için insanlar tarafından yapıldığı düşünülen, taşlarla doldurulmuş zemin. (F: Katzie Development Limited Partnership)

Kazılarda bu sualtı bahçesinin yanında, insanların yaşadığı bir de kuru bölge bulundu. Bunun yanında, bitkileri kazıp çıkarmaya yarayan yaklaşık 150 tane ahşap alet de keşfedildi.

Alanda yanmış tahta parçaları üzerinde yapılan radyokarbon analizleri, günümüzden 3,800 yıl öncesine tarihlendiğini ve alanın günümüzden 3,200 yıl önce de terk edildiğini gösteriyor.

Günümüzde bu bitkiler Güney Kanada ve ABD’deki sulak alanlarda boyunca bulunabiliyor. Evcilleştirilmemiş bitkiler olmasına rağmen, kestane büyüklüğündeki bu kök bitkiler yerli halklar için önemliydi; öyle ki Kuzeybatı Pasifiğiyle ilgili ilk etnografik yazıların bir kısmında da ondan bahsediliyor. Örneğin kaşifler Meriwether Lewis ve William Clark, günümüzde Portland, Oregon’a yakın bir yerli köyünü ziyaret ettiğinde, onlara wapato kökleri ikram edilmişti. Clark günlüğünde bitkinin “küçük bir İrlanda patatesine” benzediğini ve kızartıldıktan sonra “kabul edilebilir bir tadı olduğunu ve ekmek yerine geçebildiğini” yazmış.

Keşif hakkındaki rapora göre bu kazı alanı, Amerika kıtasında tarih öncesi Kuzeybatı Pasifik insanlarının sulak arazide bitki yetiştirdiğine dair ilk direkt kanıtları sağlamış olabilir.

Araştırma 21 Aralık’ta Science Advances dergisinde yayınlandı. Raporun tüm metnine buradan ulaşılabilir.

Kanada’da Okyanusta Bulunan 120 Yıllık Bira Hala İçilebilir Durumda

LiveScience, Megan Gannon, 27 Aralık 2016.