800 Yıllık Spiral Oymalar Gündönümünü Belirtiyordu

Pueblo halkı, 800 yıl önce Mesa Verde bölgesinde, en uzun ve en kısa günlerdeki güneşin konumunu belirlemek için kaya oymaları yapmış.

Bölgedeki kanyon duvarlarında petroglifler olarak adlandırılan antik kaya sanatının panelleri, güneş ışığının ve gölgelerin karmaşık etkileşimlerini gösteriyor. Bu etkileşimler güneşin sırasıyla en güney ve en kuzey noktalarına ulaştığı kış ve yaz gündönümü çevresinde görülüyor. Araştırmacılar, bu etkileşimlerin daha az bir ölçüde ilkbahar ve sonbahardaki ekinokslar (eşit geceler) zamanında da olduğunu söylüyor.

Oymalar, 13. yüzyıla kadar Güneybatı’nın bazı bölgelerinde yaşayan Antik Pueblo yerlileri soyundan gelen günümüz Hopi halkının geleneklerini tasvir eden sahneleri gösteriyor. Gelenekler, ekim ve hasat gibi tarım faaliyetlerine bağlı yıllık güneş takviminde mevsimlik belirlenen noktalardaki önemli ritüelleri betimliyor.

(Antik Chaco Kültüründe Fazla Parmaklılara Saygı Gösteriliyordu)

Arkeolog Radek Palonka, kaya oymalarında “muhtemelen belirli mevsimler işaretliydi. Bu sadece olayları gözlemlemek için değildi.” diyor.

Arkeolojik araştırmalar

19. yüzyıldaki etnografik çalışmalar, bölgedeki kaya oymalarının güneş takvimi olarak kullanılmış olabileceğini göstermişti. Ancak yeni çalışmayla birlikte bu ilk kez doğrulandı.

Palonka “Lazer tarama ve fotogrametri gibi birçok yeni teknoloji kullandık.” diyor. Bu, bir yer veya nesnenin haritasını, 3 boyutlu modelini oluşturmak için ayrıntılı fotoğraflar kullanan bir yöntem. “Bu sayede kayalarda sadece çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan daha fazla şeyi görebiliyoruz.” 

Şimdiye kadar incelenen sit alanlarından birinde, petroglifler üstten sarkan bir kaya tarafından gölgelenen düz yüzeyli bir kaya duvarına oyulmuştu. Buradaki petroglifler, dikdörtgenler, oluklar ve oyuklar da dahil olmak üzere küçük elemanlardan ve üç oyma spiralden oluşuyordu.

Palonka, “Her yıl 22 Aralık civarında gerçekleşen kış mevsiminde gündönümü zamanlarındaki günbatımı sırasında güneş ışığı ve gölge desenlerinin spiraller, oluklar ve petrogliflerin diğer kısımlarından geçtiği görülebilir.” diyor.

Bu olay, her yıl 20 Mart ve 22 Eylül civarında ilkbahar ve sonbahar ekinokslarında da görülüyor, ancak yılın diğer zamanlarında ortaya çıkmıyor.

Palonka, Kum Kanyonunun yakınındaki başka bir antik Pueblo sit alanınında benzer petrogliflerin, yaz gündönümü sıralarında sadece geç sabah saatlerinde ve öğleden sonraları güneş ışığıyla aydınlatıldığını söylüyor.

Pueblo insanları

İspanyolca’da “köy” anlamına gelen Pueblo ismi, İspanyol sömürgecileri tarafından Güneybatı Amerika’da yaşayan birkaç Yerli Amerika halkına verildi.

Birçok göçebe yerli Amerikalının aksine, Pueblo halkları kerpiç ve taştan inşa ettikleri büyük yapı bloklarında yaşıyordu.

Mesa Verde bölgesinde ve başka yerlerde eski Pueblo köyleri, kanyonların kenarlarında ve kaya çıkıntılarının altında sofistike “uçurum kenarı evleri” ile temsil ediliyor. Ancak yapılar, New Mexico’daki Chaco Kanyonu gibi vadi zeminlerinde de bulunuyor.

Dünyadaki birçok antik anıt, en azından kısmen, kış ve yaz ortası gündönümü gibi güneş takviminin yıllık etkinliklerini işaretlemek için kullanıldığına dair kanıtlar gösteriyor.

Birçok Amerika yerlisi geleneklerinde gün dönümleri önemli bulunuyor. Palonka “Yerli halkla yani Arizona’dan Hopi halkı ile olan bu işbirliği, gerçekten çok önemli.” diyor.

Diğer ayrıntıların yanı sıra Palonka, gündönümü ve ekinokslarla ilgili kaya oymalarının çoğunda görülen spiral sembolün, çoğunlukla güneşin veya gökyüzünün bir sembolü olduğunu öğrendi.

Sembol anlam olarak su, fiziksel göç veya ruhsal göç de dahil olmak üzere, fiziksel dünya ile hayali veya ruhsal dünya arasında hareket etmek gibi başka anlamlara da sahip olabiliyor.

Jagiellonian University. 12 Şubat 2020.