5000 Yıl Önce Gürcistan’daki Dini Törenlerde Şarap Kullanılıyordu

Gürcistan’da Karaz kültürüne ait bir yerleşinde, zoomorfik bir kap içinde keşfedilen asma çiçeği polenleri, günümüzden 5000 yıll önce dini törenlerde şarap kullanıldığını gösterdi.

İçinde polenler bulunan zoomorfik kap. (F: Ca’ Foscari Üniversitesi)

Aradetis Orgora adlı arkeolojik sit alanında Gürcü ve İtalyan arkeologların birlikte yürüttükleri çalışmalarda, Geç Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı boyunca Transkafkasya’da yaşayan Karaz Halkına ait zoomorfik bir kap bulundu. Dini törenlerde kullanıldığı tespit edilen hayvan biçimindeki bu kabın içerisinde ise asma çiçeği polenlerinin olduğu saptandı.

Tiflis’in 100 km batısında yer alan Aradetis Orgora adlı sit alanındaki kazılar, Ca’Foscari Venedik Üniversitesi’nden Elena Rova ve Gürcistan Ulusal Müzesi’nden Iulon Gagoshidze başkanlığındaki bir ekip tarafından yürütülüyor. Bölgede çalışmalar yapan ekip, M.Ö 3000 dolaylarına ait olduğu düşünülen ve kült aktivitelerinde kullanılan hayvan biçimli bir kabın içerisinde şarap izlerine rastladı.

Baş bölgesi kayıp olan hayvan biçimli içki kabının gövdesinin altında üç küçük ayak bulunurken kabın içerisini doldurmak için arka kısmında bir adet delik bulunuyor. Yanında kendisine benzer başka bir tasın ve bir Karaz küpünün de bulunduğu bu hayvan biçimli kap, muhtemelen kült faaliyetleri amacıyla kullanılan  bir yanmış zemin üzerinde bulundu. Bu yanmış zemin,   tapınak benzeri bir yapıya aitti ve yuvarlak köşeli, büyük ve dikdörtgen bir yapıya aitti.

Kabın bulunuş anı.

Palinolog (polen bilimci) Eliso Kvavadze tarafından incelenen kap, içerisinde yaygın bir üzüm türü olan Vitis Vinifera’ya ait çok sayıda, iyi korunmuş polen taneleri ihtiva ederken aynı zamanda şarabın ve libasyon törenlerinin Karaz Kültürü’nde ne denli önemli bir rolü olduğunu da ortaya koyuyor.

Profesör Rova’nın çok önemli olarak nitelendirdiği keşfin sunduğu deliller doğrultusunda şarabın bir küpten alınarak tanrılara sunulduğu ve törenin katılımcıları tarafından tüketildiği ortaya çıkıyor.

Neolitik Çağ’dan beri üzüm yetiştiriciliğinin yapıldığı Gürcistan için oldukça önemli bir gelişme olan bu keşif, şarabın bu topraklardaki geçmişinin tespiti adına oldukça önem arz ediyor. Radyokarbon analizleri de kabı MÖ 3000-2900 yıllarına tarihledi.

Karaz kültürü Geç Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı boyunca Doğu Anadolu, Transkafkasya, Azerbaycan ve Kuzeybatı İran’ı içine alan bir yayılma göstererek etkinliğini sürdürmüş olan Güney Kafkasların tek prehistorik kültürüdür.

İtalyan Dışişleri Bakanlığı’nın da desteği ile 2013 yılında başlayan kazılarda, ekip yalnızca 3 yıl içerisinde etkileyici bir sonuca ulaştı. Her iki ülkeden 27 öğrencinin ve yerel işçilerin yer aldığı 2015 sezonunda Karaz kaplarına ulaşılırken 2016 kazıları ise 17 Haziran’dan 31 Temmuz’a kadar devam edecek.

Ca’ Foscari University of Venice basın bildirisi, 14 Haziran 2016