3.700 Yıl Önce Kafası Dışarda Gömülen Çocuk Bulundu

İspanya’da bulunan 3.700 yıllık sıra dışı bir mezar, bazı eski ölü gömme uygulamaları hakkında ne kadar az şey bildiğimizi gösteriyor.

Madrid’in 20 kilometre güneyindeki Humanejos bölgesinde, Bronz çağa ait yaklaşık 100 tane mezar var. Ancak bunlardan hiçbiri mezar 31 kadar garip değil.

1.2 metre derinliğindeki mezarın içine 15 yaşında bir gencin cesedi dik oturur biçimde yerleştirildi. Daha sonra kısmen gömüldü, başı ve omuzları dışarda bırakıldı. Sonunda bedeni çürüdü ve gencin dışarda kalan kısımları çöktü. Bu noktada, dışarıdaki kalıntılarını kapatmak için mezara daha fazla toprak eklendi.

Madrid Complutense Üniversitesi’nden Ana Herrero-Corral ve meslektaşlarına göre, bu oldukça tuhaf bir olaylar dizisi. Ancak mezardaki kemiklerin düzenini açıklamanın tek açık yolu bu.

(Yakın Doğu’da 9.000 Yıllık Yakarak Gömme Örneği Keşfedildi)

İspanya’da veya başka herhangi bir yerdeki eski sakinlerin oturur vaziyette gömülmüş halde bulmak çok nadir görülen bir durum.

Araştırmacılar, çocuğun alt iskeletinin tüm kemiklerinin doğru anatomik pozisyonlarında (oturur vaziyette) korunmuş olduğunu buldular, bu da vücudunun bu kısmının vücut çürürken toprak tarafından yerinde tutulduğunu düşündürdü.

Fakat çocuğun kafatası da dahil olmak üzere üst iskeletinin kemikleri bir karmaşa içinde dağılmıştı, bu da vücudunun bu kısmının çürürken gömülmediğini gösteriyordu.

Araştırmacılar, İspanya’daki arkeolojik kayıtlarda, bugün dünyada bunun yapıldığı yerler olmasına rağmen, vücudun veya bir kısmının kasıtlı olarak gömülmeden bırakıldığı “teşhir” ritüellerinin kanıtlarının bulunmasının daha da sıra dışı olduğunu söylüyorlar.

Böylesine sıradışı bir mezarı yorumlamak zor. Çocuğun yüksek statülü bir birey olduğu için özel muamele görmesi mümkün. Ancak bu fikre zıt olarak, çocuğun kemiklerindeki izotopik kanıtlar, topluluğunun diğer üyelerinden daha zayıf bir diyete sahip olduğunu gösteriyor.

Belki de bu ritüel; bir cenaze töreni değil, bir cezaydı ama çocuğun kemikleri idam edildiğine dair hiçbir kanıt göstermiyordu. Bununla birlikte, mezarda tek bir çakmaktaşı ok ucu vardı, bu da onun iskeletinde iz bırakmadan hayati bir organa zarar veren şiddetli bir yaralanmadan öldüğünü gösterebilir.

Danimarka Kopenhag Üniversitesi’nden Tobias Richter, cenazeyi yorumlamanın “zor bir karar” olduğunu söylüyor. Ancak ceza ya da kurban fikrine yöneliyor. Richter, “Kişinin diri diri gömülüp sonra [çakmaktaşı okla] vurulmuş olması kesinlikle mümkün.” diyor. Ayrıca, vücudun bir kısmının başkalarının görmesi için sergide bırakılması da önemli olabilir.

Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nden Mette Løvschal, “Eski zamanlarda ölüm ve bedensel çürüme bizim için çok büyük bir muamma. Bugün düşündüğümüzden çok daha farklı.” diyor.

Ancak Richter, arkeologların bu gerçeği fark etme konusunda giderek daha rahat olduklarını ve eski davranışları modern yargılar ile açıklamaya çalışmadıklarını söylüyor.

“Geçmişteki kültürel uygulamaların bize ne kadar” tuhaf “göründüğüne dair şimdi biraz daha fazla farkındalığa sahibiz.”

New Scientist. 24 Ağustos 2020.

Makale: Herrero-Corral, A. M., Garrido-Pena, R., Fernández, R. F., Sáez, C. G., González-Martín, A., Held, P., & Alt, K. W. (2020). A special body: Exposure ritual of a Bronze Age seated cadaver from the cemetery of Humanejos (Parla, Madrid, Spain). Journal of Archaeological Science: Reports, 33, 102517.