2016’da Türkiye ve Mısır’dan ABD’ye Sayısız Tarihi Eser Kaçırıldı

ABD Sayım Bürosu belgelerine göre, hem Mısır hem de Türkiye’den 2016 yılında yaklaşık 50 milyon dolarlık tarihi eser  Amerika Birleşik Devletleri’ne kaçırıldı.

Belgeler, iki ülkeden toplam 100 milyon dolarlık eserlerin “tüketim için” ithal edildiğini ve geçici sergi için getirilmediğini söylüyor. Tarihi eserlerin birçoğu, sayısız eser satıcının, müzayede evlerinin ve sanat galerilerinin bulunduğu New York şehrine kaçırıldı. Bu eserlerin yeni yağmalanmış eserler olup olmadığı ise kesin değil.

Tüm bunlara ek olarak, bu tarihi eserlerin gerçek satış fiyatı çok daha yüksek olabilir, çünkü belgelerde görülen değerler ithalatçıların beyan ettiği değerler.

Mısır, 2011 devriminden bu yana geniş çaplı bir yağma yaşıyor. Tarihi eser ticaretini kısıtlamak için ABD ve Mısır arasında Kasım 2016’da imzalanan bir anlaşma o yılın sonlarına doğru yürürlüğe girmişti.

Türkiye ise, son yıllarda geniş çaplı yağmalanmanın ve savaşların yaşandığı Irak ve Suriye ile sınır komşusu. Geçtiğimiz yıl yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’den ABD’ye kaçırılan tarihi eser sayısı, 2003 yılında Irak’ın istila edilmesinden ve 2011 yılında Suriye’de iç savaş başlamasından sonra oldukça arttı. Akademisyenler ve çok sayıda devlet (ABD dahil), eserlerin Irak ve Suriye’den yurtdışına satılmadan önce Türkiye’ye gönderildiğini belgeledi.

Altın eserler

Belgeler, “antik” altınların (100 yaşın üzerinde olduğu tanımlanmış) ithalatının 2016 yılında Türkiye ve Mısır’dan gelen gönderilerin önemli bir bölümünü oluşturduğunu ortaya koyuyor.

Dökümanlar, 2016 yılında Türkiye’den ABD’ye 20 kilogramdan fazla antik altın paranın gönderildiğini gösteriyor. Belgeler ayrıca, 2016 yılında Mısır’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne 10 kg’dan fazla antik altın paranın gönderildiğini ortaya koyuyor.

Karşılaştırma için, belgeler, 1996 ile 2003 yılları arasında, bu süre boyunca, bu iki ülkenin her birinden 0,45 kg’dan daha az antika altın paranın ABD’ye gönderildiğini ortaya koyuyor.

2016 yılında yayınlanan bir araştırma, Irak Savaşı başladığı 2003 yılından bu yana Türkiye’den ABD’ye gönderilen antik altın ve altın olmayan paraların sayısının arttığını tespit etti. 2016’da yayınlanan ayrı bir soruşturma ise, 2011 Mısır devriminden sonra Mısır’dan ABD’ye gönderilen altın ve altın olmayan paraların sayısının arttığını ortaya koydu.

Yağmalanmış eserlerin izini sürmek

Yasa uygulayıcı yetkililer ve akademisyenler, ABD’ye gelen yağmalanarak gelen eserleri tespit etme sürecinin zor olabileceğini söylüyor.

ABD Göçmenlik ve Gümrük İdaresi (ICE) temsilcisi Brendan Raedy, ajansın Kahire’de çalınan eserler hakkında bilgi gönderen ve arkeolojik alanları yağmalayan bir ataşesi olduğunu söylüyor.

ICE yetkilileri, Amerika’ya yağmalanmış veya çalıntı eserleri getirenlerin, onları satmaya başlamadan önce yıllarca ellerinde tuttuklarını fark ettiler. Raedy, “Şu anda yakaladığımız eserlerin birçoğu 2007 ila 2012 yılları arasında yağmalanmış.” diyor. Bu durum, son yıllarda hangi tür eserlerin yağmalanarak ABD’ye gönderildiğini belirlemeyi zorlaştırıyor.

ICE ajanları, müzeler ve antika dükkanlarının sahipleri ile birlikte çalışarak onlara yağmalanan veya çalınan eserleri nasıl tespit edebileceklerini öğretti.

Bir başka problem ise, bazen yağmalanmış ya da çalınmış olduğu düşünülen eserlerin gerçek eserler olmaması. Örneğin, 2016 yılının Kasım ayında, ICE ajanları MÖ. 8. yüzyıla tarihlenen bir Antik Mısır mumyasına ait kolu Mısır’a geri gönderdi. Fakat bu mumya kolu, ABD’ye bir bilim kurgu filmi için yapılmış ve yollanmıştı.

Musul’daki IŞİD Tünellerinden Asur Dönemi Saray Kalıntıları Bulundu

IŞİD’in Harabeye Çevirdiği Musul Müzesi’nin Fotoğrafları Yayınlandı

Live Science. 21 Mart 2017.