2014 Yılının Türkiye’den En Önemli Arkeolojik Keşifleri

Yılın sonlarına gelirken, Amerikan Arkeoloji Enstitüsü’nün belirlediği keşiflerden oluşan, 2014 Yılının Dünyadan En Önemli Arkeolojik Keşifleri listesi, aralarında İznik’teki batık bazilikanın da olmasından kelli epey bir yankı uyandırdı. Türkiye’nin arkeolojik bakımından zenginliği düşünüldüğünde, biz de böyle bir listenin Türkiye için de yapılması gerektiğini düşündük. 2014 yılında Türkiye içinden seçtiğimiz, birbirinden güzel keşifleri toparladık, anlattık.

1- İznik’teki Batık Bazilika

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin İznik`te başlattığı tarihi kültürel mirası tespit ve havadan fotoğraflama çalışmaları sırasında tesadüfen tespit edilen bazilikanın mimari plan olarak İstanbul Ayasofya ve Selçuk St Jean Bazilikasına benzerliği nedeniyle 4. ve 5.yy yapısı olduğu düşünülmekte. Yapılan araştırmalar ise bazilikanın Romalı askerler tarafından 16 yaşında bir göl kıyısında öldürülen “Aziz Neophytos” adına inşa edilmiş olduğunu gösterdi. Kilisenin Aziz Neophytos’un kaynaklarca belirtilen şehit edildiği 21 Ocak tarihine denk gelen günlerde keşfi ise ilginç bir anektod olarak belirtilebilir.

2- Çatalhöyük’te Dünyanın En Eski Kumaşı

Neolitik Dönem’in metropolü Çatalhöyük’te dünyanın en eski kumaş parçasına rastlandı. Kumaş parçası, bir evin tabanında, bir bebek iskeletine sarılı haldeydi. Raporda da belirtildiği gibi keten kumaş, olasılıkla Akdeniz menşeili. Bu da bize Neolitik ticaretin bir başka objesinin kesin kanıtlarını sunmakta. Aslında 2013 kazı sezonunda bulunmasına rağmen yayınlara 2014’te girmesiyle bu senenin önemli keşifleri arasına konulması gerektiğini düşünmekteyiz.

Kumaş hakkında şöyle bir değerlendirme de var: Buradan

3- Barcın Höyük’te 8400 Yıllık Ayak İzleri

Bursa’nın Yenişehir ilçesindeki Barcın Höyük kazılarında, Neolitik döneme ait bir çift ayak izi bulundu. Döneme ait bir evin hemen girişinde bulunan ayak izleri hakkında Doç. Dr. Rana Özbal şöyle dedi: Evin zeminini ilk önce sıvamışlar. Çok güzel, saman katkılı, düzgün sıva katmanı vardı. Bu sıvayı ahşap kalasların üzerinde de bulduk. Onun üzerine sıva yaptıktan sonra sıva hala yaşken bastıkları zaman ayak izleri oluşmuş. Bu, sıvanın alt tabakası oluyor. Üst tabaka da tekrar sıvandıktan sonra ev yanmış. Bu sayede de izler korunmuş. Yani iki tabaka var. Alt tabakada izler, üst tabakada tekrar sıva var. Belki de ‘izlerden dolayı zemin bozuldu’ diye tekrar sıvamışlar.”

4- Arslantepe’de Dünyanın En Eski Saray Kompleksi

Malatya Arslantepe’deki saray tabi ki yeni bir buluntu değil. Yaklaşık 52 senedir kazılan höyükte yeni olan şey ise Anadolu’nun en eski kompleks yapısı olarak düşünülen yapının aslında tam bir saray denilebilecek dünyadaki ilk yapı olması. Anadolu’nun en büyük höyüklerinden biri olarak her zaman Anadolu arkeolojisinde önemli bir yere sahip olan höyük, bu haliyle dünya arkeolojisi için de önemli bir yere oturmakta.

5- Denizli’de Bulunan Kocabaş İnsanı 1.100.000 Yaşında

Denizli’de bir traverten bloğunun içinde, 2002 yılında keşfedildiğinde ortalama 600.000 yıl öncesine tarihlendirilen Kocabaş İnsanı kafatasının, yapılan araştırmalarla aslında günümüzden 1.1 milyon yıl öncesine tarihlendiği anlaşıldı. Bu da Anadolu’daki arkeoloji araştırmalarının en eksik bölümünü oluşturan paleolitik araştırmaların yoğunlaşması halinde Anadolu tarihinin ne kadar eskiye gidebileceğini gösteriyor.

6- Türkiye’nin En Eski Taş Aleti

Ege Bölgesi’ndeki Gediz Nehri’nin eski dolgularında bilimadamları Türkiye’deki kaydedilmiş en eski taş aleti buldu. Taş alet, insanların, Asya ve Avrupa arasındaki geçitten düşünülenden çok daha önce, ortalama 1.2 milyon yıl önce geçtiğini göstermesiyle son dönemin önemli arkeolojik keşiflerinden biri.

7- Dülük Tepe’de Hiç Bilinmeyen Roma Tanrısı

Münster Üniversitesinden Prof. Dr. Engelbert Winter tarafından yürütülen Gaziantep’teki Dülük Baba Tepesi kazılarında daha önce hiç bilinmeyen bir Roma tanrısının betimlendiği stel bulundu. Uzmanlar buluntunun oryantal geleneklerin, demir çağından Roma dönemine kadarki gelişimini simgelediğini söylüyor.

8- Boncuklu Höyük’te 10 bin 500 Yıllık Parmak İzleri

Konya’da bulunan ve Orta Anadolu Neolitiğinin hemen hemen başına tarihlenen Boncuklu Höyük’te, bazı kırık kil nesneler üzerinde 10.500 yıllık parmak izleri bulundu. Uzmanlar buluntuyu detaylı olarak inceleyerek parmak izlerinin ayrıntılarına ulaşmaya çalışacaklar.

9- Kültepe’de Tarihin En Eski Vasiyetnamesi

Kayseri’de, Anadolu arkeolojisinin mihenk taşlarından olan ve Anadolu’nun en eski yazılı metinlerinin ele geçtiği Kültepe’de, bir babanın oğluna bıraktığı vasiyetname bulundu. Vasiyetnamede “Bu mektubu okuduğun zaman bu eşeğin sahibine git. Eşeğin sahibine 1/3 mina gümüş ver” yazdığı belirtildi. Çivi yazılı tablet aynı zamanda bir mezardan çıkan ilk yazılı tablet örneği.

10- Zeugma’da Üç Yeni Mozaik

Gaziantep’deki ünlü Zeugma Antik Kenti’nde sürdürülen kazılarda üç yeni mozaik bulundu. Mousalar evi olarak bilinen alanda bulunan mozaikler, döneminin eşsiz örneklerini oluşturuyor. Sanki bir antik kentteki mozaikler değil de, yeni açılan bir kültür merkeziymişcesine tanıtım amaçlı üzerinde cümbür cemaat dolaşılan ilk antik dönem taban mozaikleri olmasıyla şimdiden Türkiye’nin kültür mirasının hafızasına kazınmış durumda.