2.700 Yıllık Dışkı, Madencilerin Bira ve Rokfor Tükettiğini Gösterdi

Avusturya’da tuz madeninde çalışan Demir Çağı insanlarının dışkısındaki mantarlar, 2.700 yıl önce rokfor ve bira tükettiklerini gösteriyor.

İnsan dışkısı genellikle uzun süre dayanmaz, binlerce yıl korunması ise oldukça zordur. Ancak bu genel kuralın istisnaları, Avusturya’daki Hallstatt tarih öncesi tuz madenleri de dahil olmak üzere dünyanın birkaç yerinde bulunabilir.

Şimdi ise bu madenlerden eski dışkı örnekleri üzerinde çalışan araştırmacılar, bazı şaşırtıcı kanıtlar ortaya çıkardılar: rokfor (bir çeşit küflü peynir) ve bira üretiminde kullanılan iki mantar türünün varlığı. Bulgular, Current Biology dergisinde yayımlandı.

(Binlerce Yıl Önce Çocuklar Madenci Olarak Çalıştırılıyordu)

Bolzano’daki Eurac Araştırma Enstitüsü’nden Frank Maixner, “Genom çapında analiz, her iki mantarın da gıda fermantasyonuna dahil olduğunu ve Demir Çağı Avrupa’sında rokfor ve bira tüketimi için ilk moleküler kanıtı sağladığını gösteriyor.” diyor.

Viyana Doğa Tarihi Müzesi’nden Kerstin Kowarik, “Bu sonuçlar, Hallstatt’taki tarih öncesi tuz madencilerinin yaşamına önemli ölçüde yeni bir ışık tuttu ve genel olarak eski mutfak uygulamalarının tamamen yeni bir düzeyde anlaşılmasına izin verdi.” diye ekliyor.

“Sadece tarih öncesi mutfak uygulamalarının sofistike olduğu değil, aynı zamanda karmaşık işlenmiş gıda maddelerinin yanı sıra fermantasyon tekniğinin erken gıda tarihimizde önemli bir rol oynadığı giderek daha açık hale geliyor.”

Daha önceki çalışmalar, tuz madenlerinden tarih öncesi dışkı çalışmalarının erken insan diyeti ve sağlığı hakkında önemli bilgiler sunma potansiyelini zaten göstermişti. Yeni çalışmada, Maixner, Kowarik ve meslektaşları, bu dışkı örneklerinde bulunan mikropları, DNA’yı ve proteinleri keşfetmek için derinlemesine mikroskobik, metagenomik ve proteomik analizler eklediler.

Bu kapsamlı çalışmalar, bir zamanlar orada yaşayan insanların diyetini yeniden yapılandırmalarına izin verdi. Araştırmacılar bu sayede ayrıca bağırsaklarında yaşayan eski mikroplar hakkında bilgi alabilirler. Bağırsak mikropları topluca bağırsak mikrobiyomu olarak bilinir ve artık insan sağlığında önemli bir role sahip oldukları kabul ediliyor.

Diyet araştırmaları, farklı tahılların kepek ve kavuzlarını en yaygın bitki parçalarından biri olarak tanımladı. Araştırmacılar, bu oldukça lifli, karbonhidrat açısından zengin diyetin bakladan elde edilen proteinlerle ve bazen de meyve, kuruyemiş veya hayvansal gıda ürünleri ile desteklendiğini söylüyor.

Barok döneme kadarki antik madenciler, bitki ağırlıklı beslenmelerine uygun olarak, diyetleri işlenmemiş gıda, taze meyve ve sebzelerden oluşan modern Batılı olmayan bireylerinkine daha çok benzeyen bağırsak mikrobiyom yapılarına sahipti. Bulgular, yeme alışkanlıkları ve yaşam tarzları değiştikçe, Batı bağırsak mikrobiyomuna doğru daha yeni bir değişim olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar mikrobiyal araştırmalarını mantarları da içerecek şekilde genişlettiklerinde, en büyük sürprizleriyle karşılaştılar: Demir Çağı örneklerinden birinde Penicillium roqueforti ve Saccharomyces cerevisiae DNA’sında bolluk.

Maixner, “Hallstatt madencileri, günümüzde hala gıda endüstrisinde kullanılan mikroorganizmalarla gıda fermantasyon teknolojilerini kasıtlı olarak uygulamış görünüyor.” diyor.

Bulgular, insanların yaklaşık 2.700 yıl önce Demir Çağı Avrupa’sında zaten rokfor ürettiğine dair ilk kanıtı sunuyor. Araştırmacılar, Hallstatt’taki antik dışkılar üzerinde devam eden ve gelecekteki çalışmalarda, fermente gıdaların erken üretimi ve farklı zaman dilimlerinde beslenme ile bağırsak mikrobiyomu bileşimi arasındaki etkileşim hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyorlar.

Cell Press. 13 Ekim 2021.

Makale: Maixner et al. (2021). Paleofeces analyses indicate blue cheese and beer consumption by Iron Age Hallstatt salt miners and a non-Westernized gut microbiome structure in Europe until the Baroque period. Current Biology.