18.000’den Fazla Yazılı Çömlek, Mısır’daki Yaşamı Belgeliyor

Mısırbilimciler, antik Athribis’te yaklaşık 2.000 yıl önce yazı malzemesi olarak kullanılan 18.000’den fazla yazılı çömlek parçaları buldular.

Ostraka olarak bilinen çömlek parçaları, isim listelerini, yiyecek ve günlük nesnelerin satın alımlarını ve hatta ceza olarak öğrenciler tarafından yazılan satırlar da dahil olmak üzere bir okuldan yazıları belgeliyor. Bu kadar büyük miktarda ostraka bulmak oldukça nadir bir durum.

Söz konusu parçalar, Tübingen Üniversitesi Eski Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü’nden (IANES) Profesör Christian Leitz tarafından, Mohamed Abdelbadia ve Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı’ndan ekibi ile işbirliği içinde yürütülen kazılar sırasında ortaya çıkartıldı.

(İlgili: Antik Yunanlar, Politikacıları Kovmak için Oy Veriyordu)

Eski zamanlarda ostracalar, mürekkep ve kamış veya içi boş bir çubuk ile yazılmış yazı malzemesi olarak sık sık kullanılıyordu. Bu kadar büyük miktarda buluntu, Mısır’da, Luksor’daki Krallar Vadisi yakınlarındaki Deir el-Medineh’deki işçi yerleşiminde yalnızca bir kez ortaya çıkmıştı. Şimdi bulunan ostracalar, Luksor’un yaklaşık 200 kilometre kuzeyindeki antik Athribis yerleşiminin günlük yaşamına dair çeşitli bilgiler sağlıyor.

Çömlek parçalarının yaklaşık yüzde 80’i, MÖ 600’den sonra Hieratic’ten gelişen Ptolemaik ve Roma dönemlerindeki ortak idari yazı olan Demotik dilinde yazılıydı. İkinci en yaygın buluntu arasında Yunan yazısıyla yazılmış ostracalar bulunuyor. Ancak ekip aynı zamanda Hieratic, hiyeroglif ve – daha nadiren – Kıpti ve Arap harfleriyle yazılmış yazıtlara da rastladı.

Ayrıca, Christian Leitz, özel bir kategori olarak resimli ostraka keşfettiklerini söylüyor. “Bu parçalar akrep ve kırlangıç gibi hayvanlar, insanlar, yakındaki tapınaktan tanrılar, hatta geometrik figürler dahil olmak üzere çeşitli figüratif temsiller gösteriyor.”

Ostracaların içeriği, çeşitli isimlerin listelerinden farklı yiyeceklerin ve günlük kullanım öğelerinin hesaplarına kadar değişiyor. Araştırma ekibi, şaşırtıcı derecede çok sayıda yazılı çömlek parçasının eski bir okula ait olabileceğini söylüyor.

“Aylar, sayılar, aritmetik problemler, dilbilgisi alıştırmaları ve bir “kuş alfabesi” listeleri var – her harfe, adı o harfle başlayan bir kuş yazılmış.”

Üç basamaklı sayıda ostraka, ekibin ceza olarak sınıflandırdığı yazma alıştırmalarını da içeriyor: Parçaların hem ön hem de arka taraflarında, her seferinde aynı bir veya iki karakter yazılmış.

Tübingen Mısırbilimcileri 2003’ten beri Athribis’te ve 2005’ten beri Alman Araştırma Vakfı tarafından finanse edilen 15 yıllık bir araştırma projesinin parçası olarak çalışıyorlar. Amaç, ünlü Kleopatra VII’nin babası Ptolemy XII tarafından yaptırılan büyük bir tapınağı ortaya çıkarmak ve yayınlamaktı.

Bu proje şimdi tamamlandı ve tapınak ziyaretçilere açık. Tapınak, yaklaşık 2000 yıl önce aslan tanrıçası Repit ve eşi Min için inşa edilmiş ve MS 380’de pagan kültlerinin yasaklanmasından sonra bir manastıra dönüştürülmüştü. 2018 baharından bu yana, tapınağın batısındaki başka bir kutsal alanda kazılar devam ediyor ve ekip molozlar arasında, çok sayıda ostrakaya rastladı.

Kazı müdürü Marcus Müller, derinlik arttıkça sahada giderek daha zorlu görevlerle karşı karşıya kaldıklarını belirtiyor. Kazı alanının batısında artık çok katlı, merdivenli ve tonozlu yapılar gün ışığına çıkıyor; bölgenin geri kalanı yüzyıllar boyunca molozla dolmuş.

University of Tübingen. 31 Ocak 2022.