18.000 Yıllık Hayvanın Köpek Değil Kurt Olduğu Anlaşıldı

Sibirya’da donmuş olarak keşfedilen ve yaklaşık 18.000 yıl önce yaşamış bu hayvanın, köpek değil kurt olduğu anlaşıldı.

Köpeklerin evcilleştirilmesini anlamayı amaçlayan yeni bir çalışmada araştırmacılar, 72 eski kurtun genomuyla birlikte bu hayvanın genomunu da analiz ettiler.

2018 yılında Sibirya permafrostunda bulunan ve o zamandan beri soyu tartışılan yavruya “Dogor” adı verilmişti ve kürkü ve bıyıkları ile tamamen sağlamdı.

(İlgili: Köpeklerle Olan Yakın İlişkimiz Nasıl Başladı?)

İlk başta, bilim insanları 18.000 yaşındaki yavrunun kurt mu yoksa köpek mi olduğunu anlayamadılar, ancak yeni analiz bunun bir kurt olduğunu ve ilk köpeklerle çok yakından ilişkili olmadığını ortaya çıkardı.

Londra’daki Francis Crick Enstitüsü’nde antik genomik alanında doktora sonrası araştırmacı olan Anders Bergström, “Köpeklerin buzul çağında evcilleştirilen ilk hayvan olduğunu biliyoruz.” diyor. Ancak evcilleştirilmelerinin diğer yönleri, insan tarihöncesinin büyük gizemlerinden biri. “Dünyanın neresinde olduğunu bilmiyoruz. Hangi insan grubunun dahil olduğunu bilmiyoruz ve bunun bir kez mi yoksa birden çok kez mi olduğunu bilmiyoruz.”

Kurttan köpeğe

Dogor’un genomu, Bergström ve meslektaşları tarafından incelenen, daha önce dizilenmemiş 66 antik kurt genomundan biriydi. Araştırmacılar ayrıca, daha önce dizilenmiş beş antik kurt ve bir antik dhole’nin (bugün hala Asya’nın bazı bölgelerinde bulunan başka bir yaban köpeği) genomlarına da baktı.

Araştırmacılar evcil köpeklerin (Canis lupus familyis) nereden geldiğine dair ipuçları arıyorlardı. Net bir şekilde, köpekler kurtlardan (Canis lupus) evcilleştirildi, ancak modern kurtların genleri, çağlar boyunca, hangi kurtların insanlarla ekip kurmak için vahşi yollarını bıraktığını ortaya çıkarmak için çok fazla değişti.

Bergström, ilk köpeklerin en yakın kurt atalarını saptamak için, köpeklerin evcilleştirildiği zamandan (yaklaşık 30.000 yıl ile 14.000 yıl önce) kurtlara bakmanın önemli olduğunu söylüyor.

72 örnek, Avrupa, Sibirya ve kuzeybatı Kuzey Amerika’da 100.000 yıllık tarihöncesini kapsıyordu. Genomlar, kurtların buzul çağı boyunca küresel olarak bağlantılı bir nüfusla geliştiğini ortaya çıkardı. Ancak en ilgi çekici sonuçlar kurttan köpeğe geçişle ilgiliydi. Araştırmacılar, köpeklerin, Batı Avrasya’daki eski kurtlardan ziyade Doğu Avrasya’daki eski kurtlarla daha yakından ilişkili olduğunu buldular.

Bergström, “Bu bize, evcilleştirmenin muhtemelen Doğu’da bir yerde, Asya’da bir yerde ve muhtemelen Avrupa’da olmadığını gösteriyor. Ancak, Asya elbette çok büyük; olduğu yeri daha kesin olarak daraltamıyoruz.” diyor.

Bergström, Dogor’un bulunduğu Kuzeydoğu Sibirya’nın genetik geçiş için sıfır noktası gibi görünmediğini, çünkü bu bölgedeki kurtların en yaşlı köpeklerle yakından ilişkili olmadığını söylüyor. Ancak Asya’da eski kurt DNA’sının henüz toplanıp üzerinde çalışılmadığı başka birçok bölge var, bu yüzden köpek öncesi kurtların hiç örneklenmemiş bir noktadan gelmiş olması mümkün.

Karışık bir hikaye

Genomik analiz ayrıca araştırmacılara Yakın Doğu ve Afrika’dan gelen köpeklerin genlerinin bir kısmını bilinmeyen bir Batı Avrasya kaynağından aldıklarını gösteriyor. Bunun iki olası açıklaması var. Birincisi, köpeklerin Asya’da evcilleştirildiği ve batıya doğru hareket ettikçe yerel kurt popülasyonlarıyla karışarak batı Avrasya kurt genlerini getirmeleri. Başka bir açıklama, evcilleştirmenin hem doğuda hem de daha batıda iki kez gerçekleştiği ve bu iki evcilleştirme olayından gelen köpeklerin sonunda karıştığı olabilir.

Her ne olduysa, Yakın Doğu’da bulunan en yaşlı köpeğin yaşı olan 7200 yıl önce meydana gelmiş olmalı. Bu örnek hem doğu hem de batı gen katkılarına sahipti.

Bergström, “Yakın Doğu’dan veya o genel bölgeden daha da eski köpek genomlarını alarak, bunun tek bir süreç mi yoksa iki evcilleştirme süreci mi olduğu hakkında daha fazla şey söyleyebiliriz.” diyor.

Live Science. 7 Temmuz 2022.

Makale: Bergström, A., Stanton, D.W.G., Taron, U.H. et al. (2022). Grey wolf genomic history reveals a dual ancestry of dogs. Nature.