Palmira Antik Kenti’ni Korumak Uğruna Ölen Arkeolog Halid Esad

Hayatını Palmira’ya adayan ve adı Palmira ile özdeşleşen Arkeolog Halid Esad, 18 Ağustos 2015’te, “çocuğu” Palmira Antik Kenti’nde IŞİD tarafından öldürüldü.

“Burada doğdum, burada öleceğim” diyerek, Palmira’yı savunduğu için öldürülen Arkeolog Halid Esad’ın belki de son dileği olan Palmira’nın IŞİD’ten kurtuluşuydu.

Suriye Hükümeti yetkililerinin yaptığı açıklamaya göre Palmira Antik Kenti, 24 Mart 2016’da IŞİD’in elinden kurtarıldı.

Halid Esad, IŞİD’in Palmira’yı ele geçirileceği anlaşılınca bölgedeki taşınabilir kültür varlıklarının bir kısmının Suriye ordusu tarafından daha güvenli yerlere taşınmasına yardım ederek son önemli görevini yaptı. Fakat Palmira Antik Kenti’nin zenginliklerinin ortaya çıkmasında büyük emeği olan ve hayatını buraya adayan Arkeolog Halid Esad, “Burada doğdum, burada öleceğim!” diyerek tarihi kentten ayrılmayı reddetti.

(İlgili: IŞİD’in Palmira’da Öldürdüğü Halid Esad’ın Bedeni Bulundu)

Binlerce yıldır birçok imparatorluğun hakimiyeti altına giren Palmira Antik Kenti, ilk kez IŞİD tarafından tamamen yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. 2015 Mayıs ayında Palmira’yı ele geçiren IŞİD, daha sonra buradaki İslam önce eserlerin birçoğunu patlattı ve yıktı. Yıkım anlarının videosunu da çeken IŞİD, görüntüleri internetten paylaşmayı ihmal etmedi. Ayrıca IŞİD’in Palmira’daki bazı önemli eserleri de çeşitli yollardan sattığı ve bunlardan büyük gelir elde ettiği anlaşıldı.

Beklendiği gibi kısa bir süre sonra IŞİD, 50 yılı aşkın süredir Palmira’da çalışan Arkeolog Halid Esad’ı kaçırarak rehin aldı. Yaklaşık bir ay boyunca çeşitli işkence yöntemleri uygulayarak Palmira eserlerinin nerede saklandığını öğrenmeye çalıştı. Palmira Antik Kenti eserlerini çocuğu gibi gören Esad konuşmamayı tercih etti.

Son olarak 19 Ağustos 2015’te IŞİD, Palmira antik kentinin bakımından sorumlu 82 yaşındaki Arkeolog Halid Esad’ı kafasını keserek öldürdü. Esad’ın başından ayrı gövdesi antik kentte teşhir edilirken, başı da Roma dönemi sütununun üzerine kondu.

Suriye Antik Eserler Dairesi Direktörü Mamun Abdülkerim, IŞİD Palmira’ya yaklaşınca ona kaçması için yalvardığını, ancak Halid Esad’ın burada ölmeyi seçtiğini söylüyor.

Esad’la daha önce röportaj yapan bir Suriyeli ise, onun Palmira’daki eserlerin her birine çocuğuymuş gibi davrandığını, her sütundaki tek bir çiziğin bile tarihini bildiğini söylüyor.

50 yılı aşkın süredir Palmira’da çalışan arkeolog Halid Esad’ın, antik kente dair çok sayıda da eseri bulunuyordu. Esad ayrıca 1980 yılında Unesco Dünya Mirası Listesi’ne alınan Palmira’da, ABD’li, Fransız, Alman ve İsviçreli arkeologlarla da ortak projeler yürütüyordu ve uluslararası akademik dergilerde makaleleri yayımlanmıştı.

Halid Esad’ın uğruna öldüğü Palmira Antik Kenti artık IŞİD’ten kurtarıldı. Kendisine insanlık mirası için tüm yaptıkları adına ne kadar teşekkür edilse az. Binlerce yıllık Palmira Antik Kenti’nin tarihinde sen de varsın.

Halid el-Esad

1934 yılında Palmira’da doğdu

1963’ten 2003’e kadar Palmira’nın eski eserler müdürü olarak görev yaptı.

Unesco ve Avrupa Komisyonu ile Palmira ile ilgili projelerde çalıştı

En önemli keşif, kentin ana kavşağının en büyük kısmı ve kalıntıların etrafındaki bir dizi mezardı.

Palmira ve İpek Yolu hakkında 20’den fazla kitap yazdı

Fransa, Polonya ve Tunus’tan ödüller aldı