Zırhlı Dinozor, Bilinmeyen Bir Soyu Ortaya Çıkardı

Arjantin’de keşfedilen küçük ama zırhlı bir dinozor, Güney Amerika’da daha önce gözden kaçan bir dinozor soyunu ortaya çıkardı.

Güney Amerika’da keşfedilen küçük ve dikenli bir dinozorun fosilleri, daha önce bilinmeyen bir zırhlı dinozor soyunu temsil ediyor olabilir.

Jakapil kaniukura adındaki yeni keşfedilen tür, Ankylosaurus veya Stegosaurus gibi zırhlı dinozorların eski bir akrabası olabilir ancak bu dinozor, dinozorların son dönemi olan Kretase’de, 97 milyon ila 94 milyon yıl önce yaşadı. Paleontologların yeni çalışmada bildirdiğine göre Güney Yarımkürede bir sürü zırhlı dinozor yaşamış olabilir ancak şimdiye kadar hiçbiri fark edilmedi.

(İlgili: Avrupa’nın En Büyük Dinozor İskeleti Portekiz’de Bulundu)

J. kaniukura yaklaşık bir ev kedisi ağırlığındaydı ve boynundan kuyruğuna kadar uzanan bir dizi koruyucu dikene sahipti; boyu muhtemelen 1,5 metre uzunluğundaydı. Stegosaurus’unkine benzer yaprak şeklinde dişleri olan bir bitki yiyiciydi.

Arjantin’deki Félix de Azara Doğa Tarihi Vakfı’ndaki paleontologlar, Patagonya’nın kuzeyindeki Rio Negro eyaletinde genç J. kaniukura’nın iskeletinin bir kısmını keşfetti. Dik bir şekilde yürüdüğü düşünülen dinozorun, güçlü bir şekilde ısırmasına yardımcı olan kısa bir gagası vardı. Araştırmacıların Nature Reports dergisinde 11 Ağustos’ta yayınladığı araştırmaya göre muhtemelen sert ve odunsu bitki örtüsüyle besleniyordu.

Yeni keşfedilen dinozor, Stegosaurus, Ankylosaurus ve diğer zırhlı dinozorların da yer aldığı Thyreophora adı verilen bir gruba dâhil ediliyor. Thyreophoraların çoğunun Kuzey Yarımkürede yaşadığı biliniyor ve bu grubun en eski üyelerinden gelen fosiller, yaklaşık 201 milyon yıl öncesinden 163 milyon yıl öncesine kadar, çoğunlukla Kuzey Amerika ve Avrupa’dan gelen Jura dönemi kayalarında bulundu.

Félix de Azara Doğa Tarihi Vakfı paleontologları Facundo J. Riguetti ve Sebastián Apesteguía ve País Vasco Üniversitesi paleontologu Xabier Pereda-Suberbiola yayınladıkları yeni raporda, “J. kaniukura’nın keşfi, erken thyreophoranların daha önce düşünülenden çok daha geniş bir coğrafyaya dağıldığını gösteriyor.” dedi. Ayrıca bu antik thyreophoran soyunun Güney Amerika’daki Geç Kretase’ye kadar hayatta kalması şaşırtıcı.

Kuzey Yarımkürede, bu antik thyreophoran türlerinin soyu Orta Jura’ya kadar tükenmişti. Ancak görünüşe göre güney süper kıtası Gondwana’da, Kretase boyunca hayatta kalmışlardı. Daha sonra gelen thyreophoranlar daha uzun süre hayatta kaldı, örneğin Ankylosaurus’un 66 milyon yıl önce nonavian dinozorların geri kalanıyla birlikte soyu tükendi.

Dinozora verilen “Jakapil” ismi, Arjantin’in Puelchean ya da Kuzey Tehuelchean yerli dilinde “kalkan taşıyıcısı” anlamına gelen bir kelimeden geliyor. “Kanikura” ise yerli Mapudungun dilinde “tepe” ve “taş” anlamına geliyor.

Río Negro Ulusal Üniversitesi’nde Şilili paleontoloji öğrencisi ve paleo sanatçı olan Gabriel Díaz Yantén’in yaptığı bilgisayar simülasyonu sayesinde J. kaniukura’nın hayattayken nasıl göründüğünü görebiliyoruz.

Live Science. 12 Ağustos 2022.

Makale: Riguetti, F.J., Apesteguía, S. & Pereda-Suberbiola, X. (2022). A new Cretaceous thyreophoran from Patagonia supports a South American lineage of armoured dinosaurs. Sci Rep 12, 11621.