Yünlü Gergedanın Yok Oluşunda İnsan Faaliyetleri Rol Oynadı

Son Buzul Çağı’nın ardından Dünya’nın ısınmasıyla birlikte insanlar tarafından sürdürülen avlanma, yünlü gergedanın yok oluşunu hızlandırdı.

Araştırmacılar, Son Buzul Çağı’nın ardından Dünya’nın ısınmasıyla birlikte insanlar tarafından sürdürülen avlanmanın yünlü gergedanın uygun yaşam alanlarına erişimini engellediğini keşfetti.

Uluslararası bir araştırmacı ekibi, bilgisayar modellemeyi kullanarak çok eski bir gizeme ışık tuttu.

Araştırmanın baş yazarı Damien Fordham, “Bilgisayar modellerini, fosilleri ve antik DNA’yı kullanarak, Avrasya’daki yünlü gergedanın 52.000 yıllık nüfus tarihinin izini daha önce mümkün olmadığı düşünülen bir çözümle çıkardık.” diyor.

“Bu, 30.000 yıl önce başlayan bir süreçte, soğuyan iklim ve insanların düşük ama sürekli avlanmasının birleşiminin yünlü gergedanların dağılımını güneye doğru daraltarak, onları Son Buzul Çağı’nın sonunda izole ve hızla bozulan habitatlarda sıkışıp kalmalarına neden olduğunu gösterdi.”

(İlgili: Donmuş Bulunan Yünlü Gergedana Dair İlk Bilgiler Açıklandı)

“Dünya ısındıkça ve sıcaklıklar arttıkça, yünlü gergedanların popülasyonları, Avrasya’nın kuzeyinde açılan yeni ve önemli habitatlara kolonize olamadı, bu da onların istikrarsızlaşmasına ve çöküşüne yol açarak yok oluşlarını getirdi.”

İkonik bir megafauna türü olan yünlü gergedan, kalın derisi ve uzun kürküyle biliniyor ve yaklaşık 10.000 yıl önceki yok oluşundan önce kuzey ve orta Avrasya’nın mamut steplerinde dolaşıyordu.

Bu son keşif, yünlü gergedanın on binlerce yıl boyunca insanlarla bir arada yaşamasına rağmen, insanların yok oluşunda hiçbir rolü olmadığını öne süren önceki araştırmalarla çelişiyor.

Profesör Eline Lorenzen, “Analizimizin ortaya çıkardığı demografik bilgiler, önceki genetik çalışmalarda yakalananlara göre çok daha yüksek çözünürlükteydi.” diyor.

“Bu, yünlü gergedanların insanlarla olan önemli etkileşimlerini belirlememize ve bunların uzay ve zaman içinde nasıl değiştiğini belgelememize olanak sağladı. Büyük ölçüde gözden kaçan bu etkileşimlerden biri, muhtemelen yiyecek için insanların sürekli olarak düşük düzeyde avlanmalarıydı.”

İnsanlar bugün de benzer bir çevresel tehdit oluşturuyor. Büyük hayvan popülasyonları, aşırı avlanma ve insanların arazi kullanımı değişiklikleri nedeniyle parçalanmış ve optimal olmayan habitat alanlarına itildi.

Geç Pleistosen dönemde, ağırlığı bir metrik tondan fazla olan 61 büyük karasal otçul türü vardı ve bunlardan sadece sekizi bugün hayatta. Bu hayatta kalan türlerden beşi gergedan.

Çalışmanın ortak yazarlarından Profesör David Nogues-Bravo, “Bulgularımız, iklim değişikliğinin ve insan faaliyetlerinin megafaunaların yok olmasına nasıl yol açabileceğini ortaya koyuyor.” diyor.

“Bu anlayış, Afrika ve Asya’daki savunmasız gergedanlar gibi şu anda tehdit altında olan türleri korumaya yönelik koruma stratejileri geliştirmek için çok önemli. Geçmişteki yok oluşları inceleyerek, Dünya’da kalan büyük hayvanları korumak için değerli dersler alabiliriz.”

University of Adelaide. 4 Haziran 2024.

Makale: Fordham, D. A., Brown, S. C., Canteri, E., Austin, J. J., Lomolino, M. V., Haythorne, S., … & Lorenzen, E. D. (2024). 52,000 years of woolly rhinoceros population dynamics reveal extinction mechanisms. Proceedings of the National Academy of Sciences, 121(24), e2316419121.