Yeni Teknik, Atalarımızın Ateşi Nasıl Kullandığını Çözüyor

Ateşin kullanımı bize insan evrimi hakkında çok şey söyleyebilir. Ancak bunun için atalarımızın ateşi nasıl kullandığını anlamak çok önemli.

Ateşin kullanımı bize insan evrimi hakkında çok şey söyleyebilir. Arkeolog Femke Reidsma, atalarımızın ateşi nasıl kullandıklarını tespit etmek için daha doğru bir teknik geliştirdi, bu da mevcut arkeolojik çalışmaların gözden geçirilmesi gerekebileceğini gösteriyor.

Arkeologlar, topraktaki ısıtılmış kemik ve diğer kalıntıları inceleyerek atalarımızın ateşi nasıl kullandıkları hakkında çok şey öğrenebilirler. Ve ateş kullanımı bizlere yemek pişirmek, kendimizi sıcak tutmak, avlanmak ve çevremizdeki ortamı etkilemek, aynı zamanda dil ve kültürün gelişimi gibi insan evrimindeki bir dizi adım hakkında fikir veriyor.

(İlgili: İsrail’de 1 Milyon Yıl Önce Ateş Kullanımının Kanıtları Bulundu)

Reidsma, arkeologların ateş kullanımı hakkında bir şeyler söylemek için kullandıkları tekniklerin güvenilir olup olmadığını merak etti. “Toprağın altında belirli koşullar altında zaman geçirdikten sonra bulduğumuz kalıntılarda -ısıtılmış kemikler-, doğru sonuçlara varıp varmadığımızı bilmek istedim.”

Laboratuvar araştırması

Reidsma laboratuvardaki deneyler sonucunda bu sorunun cevabının hayır olduğu keşfetti. Kemikleri oksijenli ve oksijensiz farklı şekillerde ısıttı. Reidsma’nın daha önceki araştırmasından, bunun bir kemiğin bileşiminde neler fark ettireceğini ve dolayısıyla toprakta ona ne olabileceğini zaten biliyordu.

Scientific Reports’taki yayın için Reidsma, farklı pH değerlerinin (asit, alkalin ve nötr) ısıtılmış kemikler üzerindeki etkisini inceledi, çünkü toprak farklı kimyasal bileşimlere ve dolayısıyla farklı pH değerlerine sahip olabilir.

Bu, bir referans veri seti ve ısıtılmış kemiklere toprakta ne olduğunun daha doğru bir resmini sağlayan bir analitik tekniklerin derlenmesinden oluşan bir araç seti ile sonuçlandı.

İnsan davranışı

Arkeologlar, bu araç setini, yaşı veya konumu ne olursa olsun, herhangi bir yerde ateş izlerinin olmamasının, hiç ateş kullanılmamasından mı yoksa hiçbir ateş kalıntısının korunmamasından mı kaynaklandığını görmek için kullanabilecekler.

Reidsma, “Bu bize insan evrimi hakkında daha fazla bilgi verecek.” diyor. Araç seti ayrıca, arkeologların toprağın etkisini düzeltmesine ve ısıtılmış kemik hayatta kaldıysa ateşin kullanımını daha doğru bir şekilde yorumlamasına olanak tanıyacak.

Reidsma, mevcut bazı arkeolojik çalışmaların kendi çalışmasına dayanarak gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyor. Örneğin, hangi erken homininlerin ateşi kullanabileceklerini, ısıtılmış malzemenin varlığına veya yokluğuna dayalı olarak belirlemeyi amaçlayan çalışmalar.

“Şimdiye kadar, toprak koşullarının malzeme üzerindeki etkisine dair hiçbir verimiz yoktu, bu nedenle önceki çalışmalarda bu dikkate alınmamıştı.”

Adli araştırma

Yeni alet seti, arkeologlar tarafından geniş çapta kullanılabileceği gibi, toprakta bulunan kemiklerle çalışan diğer kişilerin de ilgisini çekecek. Bunların arasında, bir yangını araştıran adli tıp uzmanları da olabilir.

Reidsma, “Toprağın kalıntılar üzerindeki etkisi, yaptıkları işlerle de ilgili. Bu nedenle, Scientific Reports’taki yayınımın, geniş bir bilimsel izleyici kitlesinin araştırmamı okumasına olanak sağlayacağını umuyorum.” diyor.

Leiden University. 2 Kasım 2022.

Makale: Reidsma, F.H. (2022). Laboratory-based experimental research into the effect of diagenesis on heated bone: implications and improved tools for the characterisation of ancient fire. Sci Rep 12, 17544.