Wight Adası’nda Yeni Bir Otçul Dinozor Türü Keşfedildi

125 milyon yıl önce adada yaşayan Comptonatus chasei, Birleşik Krallık’ta son yüzyılda bulunan en eksiksiz dinozor fosili oldu.

Yaklaşık 125 milyon yıl önce Wight Adası’nda yaşamış yeni bir büyük otçul dinozor türü tespit edildi.

Araştırmacılar, toplamda 149 kemiğe sahip olan bu örneğin Birleşik Krallık’ta son yüzyılda keşfedilen en eksiksiz dinozor fosili olduğunu söylüyor.

Comptonatus chasei, adını merhum fosil avcısı Nick Chase’den ve bulunduğu yer olan Compton Körfezi kayalıklarından alıyor. Comptonatus chasei bir Afrika fili ağırlığındaydı. Ve iguanodontianlar olarak bilinen bir grup otçul dinozor grubuna aitti. Bu hantal yaratıklar genellikle paleontologlar tarafından “Kretase döneminin (145m-66 milyon yıl önce) inekleri” olarak tanımlanıyor.

Dinozorun kazı çalışmalarına yardımcı olan ve iskeletin kemiklerini yıllarca inceleyen emekli pratisyen hekim ve Doğa Tarihi Müzesi’nde bilimsel ortaklarından Dr. Jeremy Lockwood, “Bu gerçekten dikkat çekici bir buluntu” diyor.

(İlgili: Bazı Hayvanlar Dinozorları Öldüren Asteroitten Nasıl Kurtuldu?)

Lockwood, “Bu fosil, erken Kretase döneminde İngiltere’de yaşamış olan farklı dinozor türleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmamıza yardımcı oluyor. Bu, Wessex’in dünyanın en çeşitli ekosistemlerinden biri olduğunu gösteren son araştırmalara katkıda bulunuyor.” diyor.

“Bu hayvan yaklaşık bir ton, yani büyük bir erkek Amerikan bizonu büyüklüğünde olmalıydı. Yakınlarda bulunan fosil ayak izlerinden elde edilen kanıtlar, bu hayvanın muhtemelen bir sürü hayvanı olduğunu gösteriyor; dolayısıyla 120 milyon yıl önce taşkın yataklarında yırtıcı hayvanlar tarafından ürkütüldüklerinde bu ağır dinozorlardan oluşan büyük sürüler etrafta dolaşıyor olabilir.”

Yeni çalışma için araştırmacılar kafatası, dişler, omurga ve bacak kemiklerinin yanı sıra “yaklaşık bir yemek tabağı büyüklüğünde” bir kasık kalça kemiği de dahil olmak üzere fosilin her parçasını analiz etti.

Lockwood, karın tabanında bulunan kalça kemiğinin neden bu kadar büyük olduğunun belirsiz olduğunu söylüyor ve ekliyor; “Bu kemik muhtemelen kas bağlantıları içindi, bu da hareket tarzının biraz farklı olduğu anlamına gelebilir ya da mide içeriğini daha etkili bir şekilde desteklemek için olabilir. Hatta hayvanın nasıl nefes aldığıyla ilgili olabilir ancak tüm bu teoriler biraz spekülatif.” diyor.

Comptonatus fosili keşfedildiğinde ilk olarak Mantellisaurus adı verilen ve 120 milyon yıldan daha uzun bir süre önce Britanya’da yaşamış üç parmaklı bitki yiyen farklı bir dinozor türü olduğu düşünülüyordu.

Ancak Lockwood, Comptonatus’un “kafatası, dişleri ve vücudunun diğer kısımlarındaki benzersiz özellikler” nedeniyle Mantellisaurus’tan farklı olduğunu söylüyor.

Lockwood, “Alt çenesi düz bir alt kenara sahipken, çoğu iguanodontianın çenesi aşağı doğru kıvrılıyor.” diyor.

Doğa Tarihi Müzesi’nde kıdemli bir araştırmacı ve paleontolog olan Dr. Susannah Maidment, Comptonatus’un o dönemde iguandontian dinozorlardaki hızlı evrim oranlarını gösterdiğini söylüyor.

Maidment; bu çalışmanın, araştırmacıların Jura döneminin sonundaki (200-149 milyon yıl önce) bir yok oluş olayından sonra ekosistemlerin nasıl toparlandığını anlamalarına yardımcı olabileceğini de sözlerine ekliyor.

Comptonatus, pandemiden hemen önce kanserden ölen Chase tarafından 2013 yılında keşfedildi. Numunenin Lockwood ve meslektaşları tarafından analizi için hazırlanması ise birkaç yıl sürdü.

Lockwood: “Nick Chase’in dinozor kemikleri bulma konusunda olağanüstü bir yeteneği vardı. Her gün, her türlü hava koşulunda fosil toplar ve bunları müzelere bağışlardı. Benzer yaşlarda olduğumuz için yaşlılık dönemimizi birlikte koleksiyon yaparak geçireceğimizi umuyordum ama ne yazık ki durum böyle olmadı. İngiltere’de şimdiye kadar bulunan en eksiksiz Iguanodon kafatası da dahil olmak üzere yıllar boyunca yaptığı pek çok harika keşfe rağmen, bu onun adını taşıyan ilk dinozor. Böylesine nadir bir örnekle ilgilenebildiğim için içimde hem heyecan hem de rahatlama duygusu var.” diyor.

Lockwood, son beş yılda Wight Adası’ndan sekiz nesli tükenmiş türe isim verildiğini bunun da Wight Adası ve yakın bölgelerin bir zamanlar dünyanın en çeşitli ekosistemlerinden birine sahip olabileceğini gösterdiğini söylüyor.

Comptonatus örneği artık Wight Adası’ndaki Sandown’da bulunan Dinozor Adası müzesindeki koleksiyonun bir parçası.

Müzede küratör olarak görev yapan Dr. Martin Munt, “Nick’in en önemli buluntularının çoğu kalıcı bir miras olarak adada kaldı. Adanın kayalıklarında ve koleksiyonunda daha pek çok yeni tarih öncesi canlı türünün keşfedilmesini dört gözle bekleyebiliriz.” 

The Guardian. 10 Temmuz 2024.

Makale: Lockwood, J. A., Martill, D. M., & Maidment, S. C. (2024). Comptonatus chasei, a new iguanodontian dinosaur from the Lower Cretaceous Wessex Formation of the Isle of Wight, southern England. Journal of Systematic Palaeontology, 22(1).