Vikingler Almanya’ya Gönderilen Morino Balığıyla Besleniyordu

Norveç Morina balığı, Vikinglerin ustalığı sayesinde, düşündüğümüzden yüzlerce yıl önce Almanya’ya gelmiş olabilir. Vikingler 1.200 yıl önce Kuzey kutbundan çıktıkları uzun yolculuklar boyunca bu balıkları taze tutmak için, dondurarak kurutma yöntemi kullanıyorlardı.

Viking döneminde Morina balıkları böyle dondurularak kurutulmuş olabilir. C: Olaf Kruger/imageBROKER/REX/Shutterstock

Norveç’teki Oslo Üniversitesi’nden Bastiaan Star ve meslektaşları, Kuzey ve Batı Avrupa’nın beş yerleşiminden alınan 15 Morina DNA örneğini analiz etti. En güneydeki örnekler, günümüzde Almanya’nın kuzeyindeki bir Viking Çağı köyü olan Haithabu’dan geliyor.

(Vikingler Gerçekten Kalkan Duvarının Ardında Mı Savaşıyordu?)

Star ve meslektaşları, 170 modern Morina dokularından alınan genetik malzeme ile antik DNA’yı karşılaştırarak Haithabu’dan 4 Morina örneğinin Kuzeydoğu Arktik kökenli olduğunu ve Norveç kıyılarının en kuzey ucuna yakın olduğunu onayladılar. Viking gemilerinin en az 1 ay sürecek 2000 kilometrelik bir deniz yolculuğu ile Morina taşıması bunun tek açıklamasıydı. O zaman bile, denizciliğe ait yetenekleriyle tanınan Vikingler, coğrafi olarak bozulabilir bir kaynak olan balıklarda kapsamlı bir ticareti geliştirmişlerdi.

Kış avı

Vikinglerin balıkları nasıl dondurularak kurutulacağı üzerine çalışmaları da diğer bir anahtar buluntuydu. Kuzey kutup Morina balık popülasyonları yalnızca kış aylarında yumurtlamak için Norveç kıyılarına yaklaşırdı ve Viking döneminde onları yakalamak daha kolay olurdu. Kış soğuğu, balıkların doğal olarak dondurularak kurutulmasını kolaylaştırırdı. Vikingler, balıkları açık havada tahtadan raflara asmış olabilirler. Böylelikle donma sıcaklığı, temiz deniz rüzgârları kuruma ve dondurma işlemini gerçekleştirir.

Star, “Düzgün bir şekilde işlem gören kurutulmuş Morina balığı beş yıldan daha fazla bozulmadan dayanabilir.” diyor.

Yeni bir çalışma, 1690’larda Norveç balıklarını korumak için belgelenen ilk tuz kullanımından yüzlerce yıl önce Vikinglerin, uzaktaki pazarlarda satmak için balıkları yeterince taze tutmanın nasıl mümkün olduğunu bildiklerini gösteriyor.

(İngiltere’de Büyük Viking Ordusu’na Ait Kanıtlar Bulundu)

Star ile iş birliği yapan Cambrich Üniversitesi’nden James Barrett, “Eğer bu kemiklerin temsil ettiği şey kurutulmuş Morinaların erken ticareti ise, sadece prestijli ürünlerde değil, ambalajsız ürünlerde de değişimin ortaya çıktığını gösteriyor. Bu, insan grupları, insanlar ve elde ettikleri doğal kaynaklar arasındaki ilişkide potansiyel olarak dönüştürücü bir gelişme.” diyor.

Daha önce Norveç faresinin Viking gemilerine istiflenerek nasıl yaygınlaştığını gösteren New York Ithaca’daki Cornell Üniversitesi’nden Jeremy Searle “Çalışma etkili Viking dünyası anlayışımıza zenginlik katıyor.” diyor.

İngiltere’deki araştırmacılar, daha erken zamanda, bir zamanlar Viking şehri olan York’ta 11. yüzyılın başlarına tanımlanan Morina omurgası tespit ettiler. York Arkeoloji Vakfı’ndan Sarah Maltby, “Biz her zaman Norveç’ten uzun yolculuk esnasında muhafaza etmek için balıkların havada kurutulduğunu düşündük. Bu dönemde Viking ustalığının sonunun olmadığı görünüyor.” dedi.

New scientist. 7 Ağustos 2017.

Makale: Star, B., Boessenkool, S., Gondek, A. T., Nikulina, E. A., Hufthammer, A. K., Pampoulie, C., … & Petereit, C. (2017). Ancient DNA reveals the Arctic origin of Viking Age cod from Haithabu, Germany. Proceedings of the National Academy of Sciences, 201710186.