Uçamayan Dinozorların Kuluçka Süresi 3-6 Ay Çıktı

Fosilleşmiş dinozor embriyolarının dişleri üzerine yapılan yeni bir araştırma, kuş olmayan dinozorların yumurtadan yaklaşık 3-6 ay gibi uzun bir sürede çıktığını gösterdi.

Yumurtasından yeni çıkmış bir Protoceratops andrewsi. F: Courtesy of Gregory Erickson, FSU

Florida Eyalet Üniversitesi, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi ve Calgary Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından yürütülen araştırma, Proceedings of the National Academy of Sciences’ta yayımlandı. Araştırma, dinozor kuluçka biçiminin önceden düşünülenin aksine, kuşlara değil, tipik sürüngenlere benzediğini gösterdi. Bu uzun kuluçka süresi, dinozorların 64 milyon yıl önce gerçekleşen kitlesel yokoluş olayında daha hızlı üreyen kuşlar, sürüngenler ve memelilerle rekabet edebilme yeteneğini etkilemiş olabilir.

Araştırmanın eş yazarı ve Amerikan Doğal Tarih Müzesi’nde Paleontoloji Küratörü Mark Norell;

“Dinozor embriyolojisi hakkında çok az bilgiye sahibiz. Fakat bunun; gelişim, yaşam tarihi ve evrim gibi birçok şeye etkisi var. CT tarayıcıları ve yüksek çözünürlüklü mikroskop gibi gelişmiş aletlerle, 20 yıl önce hayal bile edemeyeceğimiz şeyleri keşfediyoruz. Bu çalışma, yeni teknoloji ve fikirlerle, eski problemlerin nasıl çözülebileceğinin mükemmel bir örneği.”

Günümüzde yaşayan kuşlar dinozorların devamı niteliğinde olduğu için bilim insanları uzun bir süre dinozorların kuluçka süresini bu kuşlar gibi 11 ila 85 gün arası sanıyordu. Araştırma ekibi bu teoriyi, boyut tayfının her iki ucunda son derece iyi korunmuş iki ornithischian dinozor embriyolarının fosilleşmiş dişlerine bakarak test etti. Bu dinozorlardan biri; Protoceratops (Moğolistan’ın Gobi Çölü’nde bulunmuş ve yumurtaları oldukça küçük olan domuz boyutunda bir dinozor), diğeri ise Hypacrosaurus (Kanada, Alberta’da bulunan ve yumurtaları 4 kilogramdan daha ağır olan, çok büyük, ördek gagalı bir dinozor).

Araştırmacılar ilk olarak, dişlerini görselleştirebilmek için iki dinozorun embriyonik çenesini, bilgisayarlı tomografi ile taradı. Ardından insanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanların dişlerinde bulunan büyüme çizgileri modelini araştırmak ve analiz etmek için gelişmiş bir mikroskop kullandılar. Bu çalışma ile ilk defa, dinozor embriyolarında bu büyüme çizgileri de tespit edilmiş oldu.

Araştırmanın baş yazarı ve Floride Eyalet Üniversitesi profesörü Gregory Erickson, “Bu çizgiler, herhangi bir hayvanın dişleri geliştiğinde ortaya çıkan çizgilerdir. Tıpkı ağaç halkaları gibi fakat günlük olarak oluşuyorlar. Bu yüzden, her dinozorun ne kadar süreyle geliştiğini görmek için onları sayabiliriz.” diyor.

Bu yöntem ile araştırmacılar, Protoceratops embriyolarının öldüğünde üç aylık olduğunu, Hypacrosaurus embriyolarının ise yaklaşık altı aylık olduğunu ortaya koydu. Bu sonuç, kuş olmayan dinozor yumurtalarının, sürüngen kuzenlerininkiyle aynı sürede çatladığını gösteriyor. Sürüngenlerin yumurtaları genellikle kuş yumurtalarının iki katı kuluçka süresinden sonra çatlıyor.

Araştırma, kuşların, dinozorların geri kalanından ayrıldıktan sonra muhtemelen daha hızlı kuluçka süresine doğru evrildiğine işaret ediyor. Araştırmacılar eğer Velociraptor gibi daha fazla kuş benzeri dinozor analiz edebilirlerse, bu sonuçların değişebileceğini belirtiyor. Fakat ne yazık ki bugüne kadar çok az sayıda dinozor embriyosu keşfedildi.

Araştırmanın eş yazarlarından Darla Zelenitsky, “Dinozorların gençlik çağından yetişkin çağına kadarki dönemleri için oldukça fazla şey biliyoruz. Yumurta içinde geçirdikleri zaman, önemli biyolojik sonuçları ile birlikte gelişmenin önemli bir parçası fakat dinozor embriyosu çok az olduğu için pek bir fikrimiz yok.” diyor.

Tavuklar ve Hindiler Dinozorlara Diğer Kuşlardan Daha Yakın

American Museum of Natural History
Makale: http://www.pnas.org/content/early/2017/01/01/1613716114