Türkiye, Yıldız Avcısını Geri İstemekte Geç Kalmış

ABD mahkemesi, Türkiye’nin “Guennol Stargazer” (Guennol Yıldız Avcısı) adlı eserin çalındığını beyan etmekte geç kaldığını açıkladı.

ABD’deki temyiz mahkemesi, Türkiye’nin ‘Yıldız Avcısı’ idolünün çalındığını beyan etmekte geç kaldığını, bu yüzden müzayede evi Christie’s ve eserin sahibi koruma fonu sahibi Michael Steinhardt’tan eseri geri alamayacağını kararlaştırdı.

Yaklaşık 23 cm boyundaki soyut biçimli, perdahlı kadın figürü, 6.000 yıl kadar önce mermerden oyulmuş ve başı gökyüzüne bakıyormuş gibi hafifçe yukarı doğru kalkık.

New York’taki temyiz mahkemesi Türkiye’nin, eserin götürüldüğünden 1990’lı yıllarda ‘haberdar olabileceğini’ belirtti. Mahkeme bu sebeple eserin müzayedeye çıktığı Nisan 2017’ye kadar Türkiye’nin, Christie’s ve Steinhardt’a ‘dava açma hakkını değerlendirmediğini’ ifade etti.

(İlgili: Türkiye’den Kaçırılan Eserin İadesi için Mücadele Devam Ediyor)

Hakim Rosemary Pooler, şunları söyledi: “Türkiye Kültür Bakanlığı’nın, Yıldız Avcısı’nın New York şehrinde olduğuna dair işaretler vermesine rağmen Türkiye, hiçbir şey yapmadı. Türkiye’nin şikayetini 2017’e kadar bildirmemesi (hatta incelememesi) mantık dışı.”

Christie’s 2017 senesinde “yıldız avcısını” satışa çıkardı ve bu süreç, müzayedenin durdurulmasını isteyen Türkiye’nin dikkatini çekti. Daha sonra Türkiye, eserin kendi ülkesinden çalındığını söyleyerek müzayede evine dava açtı. 

Türkiye’nin avukatları, Christie’s ve idolü satışa çıkaran Michael Steinhardt’ın, eserin şüpheli bir geçmişe sahip olduğunu kabul etmelerini ve bu nedenle “Türkiye’nin mülkiyet kanunun tamamen ve ölçüsüz bir şekilde ihlal edildiğinin” görülmesi gerektiğini savunuyorlardı.

“Guennol Yıldız Avcısı” müzayede için ilk kez listeye çıktığında, Christie’s eserin, “bu türün var olduğu bilinen örnekleri arasında en etkileyicilerinden biri” olduğunu söylemişti. Aynı zamanda eser 1966’dan 2007’ye kadar çeşitli dönemlerde Metropolitan Sanat Müzesi’ne ödünç olarak verilmişti.

Türkiye’nin konu hakkındaki tanıklarından biri olan Oxford Üniversitesi, Arkeoloji Okulu’ndan kıdemli öğretim üyesi Neil Brodie, geniş kapsamlı kanıtların da gösterdiği üzere eserin kesinlikle Türkiye’de bulunduğunu söylüyor. 

İlgili davadaki eserin, “yıldız avcıları” ürettiği bilinen tek atölyeye ev sahipliği yapan Kulaksızlar’dan geldiği genel olarak kabul ediliyor. Figürler, büyük bir başın ince bir boyuna dayandığı açı nedeniyle böyle adlandırılıyorlar. Christie’s internet üzerinden yaptığı bir açıklamada “cennete bakan figürün meraklı bir intiba yarattığını” söylüyor.