Trakya Üniversitesi’ndeki Kemik Aletler Çalıştayı Tamamlandı

Trakya Üniversitesi’nde Kemik Aletlerde Teknoloji ve Kullanım İzi Analizi Çalıştayı 11-15 Aralık 2017 tarihleri arasında gerçekleştirildi.

Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı tarafından yürütülen “TÜBİTAK 114K271 No.lu Proje Tarafından Desteklenen Çalıştay 2” 11-15 Aralık 2017 tarihleri arasında gerçekleştirildi.

Kemik aletler, özellikle erken dönemlerde arkeolojik malzemeler arasında son derece önemli bir yer tutar. Her ne kadar hemen her yerleşimde kemikten yapılmış çeşitli aletlere rastlansa da, Türkiye’de kemik aletlerin hangi amaçlarla ne şekilde kullanıldığı konusunda çalışan bir uzman bulunmuyor. Bu bağlamda kemik alet uzmanları Central European Üniversitesi’nden Dr. Alice M. Choyke ile CNRS’den Dr. Rozalia Christidou’nun yönetiminde gerçekleştirilen bu çalıştay son derece önem taşıyor.

Çalıştayda kemik alet çalışmalarında izlenen temel yöntem ve yaklaşımlar tartışıldı. Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde bulunan ve kemik aletler üzerinde bilimsel çalışmalar yürüten çok sayıda araştırmacı ve öğrencinin katıldığı çalıştay, bu konuda üzerinde uzmanlaşmak isteyen bilim insanları ve öğrenciler için önemli bir başlangıç noktası oluşturdu.

Kemik aletlerin sadece tipolojik olarak incelenmesi, yani görünüş ve varsayılan kullanım amaçları doğrultusunda kategorilere ayrılması her zaman en doğru sonucu vermeyebilir. Ayrıca bu tür aletlerin yalnızca biçimlerine göre ayrılıp mikroskopik incelemelerinin yapılmaması, aslında kemikler üzerinde korunan son derece değerli bilgilerin de gözden kaçmasına sebep olabilir.

F: Osman Vuruşkan / Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Prehistorya ve Protohistorya Laboratuvarı

Dr. Choyke kemik aletlerin binlerce yıl boyunca farklı bölgelerde  insanların hayatında nasıl önemli bir yer tuttuğundan bahsetti. Bu aletler bazı toplumlarda yüzlerce yıl hiçbir değişikliğe uğramadan aynı şekilde yapılmaya devam ediyordu. Buna karşılık bazı aletler, yapımları tamamlandıktan sonra dış görünüş açısından öncüllerine benziyordu. Ama yapılma şekilleri farklı olduğu için bu farklılığın kemiklerin üzerindeki izlerden anlaşılması mümkündür. Üretim tekniklerindeki bu tür değişiklikler hane içinde ya da toplumda meydana gelen büyük değişikliklerin göstergesi olabileceği için de bu izlerin tespit edilerek incelenmesi büyük önem taşımaktadır.

Dr. Christidou ise kemik aletlerde kullanım ve üretim izlerini anlamak için mikroskopik inceleme yöntemlerine odaklandı. Kemik alet çalışmalarının tarihine değindikten sonra çeşitli üretim tekniklerinden ve bunların kemikler üzerinde ne tür izler bırakabileceğinden bahsetti.

Dr. Choyke ve Dr. Christidou kemik aletlerde kullanım ve yapım izlerine mikroskopla örnek gösterirken. F: Osman Vuruşkan / Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Prehistorya ve Protohistorya Laboratovarı Arşivi

Çalıştay kapsamında arkeolojik yerleşimlerde ele geçen farklı kemik alet tipleri mikroskop altında incelendi, kullanımdan kaynaklı ya da üretim sırasında oluşan izler saptandı. Çalıştayda farklı kemik alet tipleri üzerinde oluşan üretim ve kullanım izlerinin mikro ve makro ölçekte incelemeleri gerçekleştirilerek, çalışma metodolojisi hakkında temel pratikler tartışıldı. Çalıştay sırasında ulaşılan önemli sonuçlardan biri kemik aletlerin nasıl yapıldığını ve ne şekilde kullanıldığını anlamada deneysel örneklerin incelenmesinin çok önemli olduğuydu. Bunun yanı sıra çalıştay, Türkiye’de farklı üniversitelerde bulunan ve kemik aletlerde uzmanlaşmak isteyen araştırmacıları bir araya getirerek ileriki yıllarda meydana gelebilecek işbirliklerine de önayak oldu.