Thonis-Heracleion Kentinde, Eski Bir Askeri Gemi Keşfedildi

Dalgıçlar, eski Mısır kenti Thônis-Heracleion’un batık kalıntıları arasında MÖ 2. yüzyıla ait nadir bir askeri gemi keşfettiler.

İskenderiye’nin kuruluşundan önce Thônis-Heracleion, Mısır’ın en büyük Akdeniz limanı olarak hizmet verdi.

Mısır’ın Abū Qīr körfezindeki Thônis-Heracleion batık şehrini keşfeden dalgıçlar, milattan önce 2. yüzyıla tarihlenen bir askeri geminin kalıntılarını keşfettiler. Gemi, şehirde bulunan ve çöken Amun Tapınağı’nın yanına demirlemişti ve yapı çöktüğünde büyük blokların ağırlığı altında battı.

Nehal Samir’in Daily News Egypt’ a bildirdiğine göre, Avrupa Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü (IEASM) liderliğindeki bir Mısır-Fransız misyonu, 25 metre uzunluğundaki gemiyi yaklaşık 5 metre sert kilin altında buldu. 

Geminin tasarımı, eski Mısır ve Yunan tekniklerinin bir karışımını yansıtıyor. Gemiyi yapan ustalar, zıvanalı geçme eklemleri kullanmışlardı. Geminin kısmen yeniden kullanılmış ahşaptan inşa edildiğinin anlaşılması, bu geminin Mısır’da yapıldığını düşündürüyor. Gemi hem kürek hem de büyük bir yelkene sahipti; düz bir tabanı ve omurgası vardı, bu da Nil’de ve nehrin Akdeniz’le buluştuğu deltada gezinmesini sağlıyordu.

(Thonis-Heracleion Kentinde MÖ 4. Yüzyıla Ait Meyve Sepetleri)

IEASM’ nin kurucu başkanı Franck Goddio yaptığı açıklamada, bu kadar eski ve hızlı gemilerin bozulmamış kalıntılarını bulmanın çok nadir olduğunu söylüyor. Karşılaştırılabilir tek Yunan tarzı gemi, arkeologların 1971’de batı Sicilya’da ortaya çıkardığı MÖ 235 tarihli Marsala Gemisi.

Benjamin Leonard ‘ın 2019 yılında Archeology dergisi için bildirdiğine göre, Thônis-Heracleion, Büyük İskender’in yaklaşık 23 km batıda, milattan önce 331 civarında İskenderiye’yi kurmasından önce Mısır’ın en büyük Akdeniz limanıydı. Bölgede gerçekleşen önceki sualtı kazıları, II. Ptolemaios (MÖ 285 – 246) dönemine tarihlenen ritüel eserler, seramikler ve bronz sikkeler ortaya çıkardı.

Tapınağın kendisi ise milattan önce 140 civarında yıkıldı. Çok daha sonra, milattan sonra 8. yüzyılda, tüm şehir, komşu Canopus topluluğuyla birlikte bir dizi deprem ve gelgit dalgalarının ardından sular altında kaldı.

IEASM ve Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı’nın Sualtı Arkeoloji Departmanı, 1999’da Canopus’u ve 2001’de Thônis-Heracleion’u yeniden keşfetti.

Yeni kazıda geminin keşfi dışında, milattan önce 4. yüzyılın başlarına tarihlenen büyük bir Yunan mezarlığı da ortaya çıkarıldı. O dönemde kentte Yunanlı tüccarlar yaşamaktaydı ve burada kendi kurumlarını kurmuşlardı. Amun Tapınağı’nın sualtı kalıntılarını araştıran arkeologlar, bir Yunan tapınağının Dor sütunlarını da buldular.

Thônis-Heracleion, en görkemli dönemine milattan önce 6. ve 4. yüzyıllar arasında denizcilik faaliyetinin önemli bir merkezi olarak ulaştı. Şehir, farklı bölgeleri birbirine bağlayan bir kanal ağı ile tapınağın etrafında yayıldı. Şehir merkezinin etrafındaki adalarda evler ve ikincil dini yapılar bulunuyordu.

Batık şehrin yeniden keşfinden önce, bilim adamları, Yunan tarihçi Herodotos tarafından MÖ 5. yüzyılda anlatılan Heracleion şehrinin, şehrin Mısırlı adı olan Thônis ile aynı yer olduğunu fark etmemişlerdi. Goddio’nun ekibinin 2001 yılında şehirde bulduğu bir tablet bu gerçeği açıkça ortaya koydu.

Smithsonian Magazine. 21 Temmuz 2021.