Teksas’ta Küre Dişli 80 Milyon Yıllık Deniz Yırtıcısı Fosilleri Bulundu

Teksas’ta, altı metre uzunluğunda, mantar formlu dişlere sahip, yırtıcı mosasaur türü Globidens alabamaensis’in nadir fosilleri keşfedildi.

Yeni bir çalışma, devasa küre şeklinde dişleri olan nadir bir mosasaur fosilinin Kuzeydoğu Teksas’ta gün yüzüne çıkarıldığını ortaya koyuyor.

İki yetişkin mosasaura ait bu fosilleşmiş çene parçaları, altı metre uzunluğa ulaşmış olabileceği düşünülen Globidens alabamaensis’in yaşam tarzına dair fikir veriyor. Bu küt, mantar şeklindeki diş yapısı, mosasaurların avlarına karşı uyguladığı kaba kuvveti gözler önüne seriyor.

Hillsboro’daki Texas Through Time fosil müzesinde deniz paleontoloğu ve eğitimci olan Bethany Burke Franklin, “Mantar şeklindeki bu diş yapısı, darbe saldırıları için ideal ve kabuk kırmaya çok uygun. Av kaçmaya çalışırken dişler kabuğu kırdığında oyun orada bitiyor” diyor.

(İlgili: Fas’ta Tuhaf ‘Tornavida’ Dişli Mosasaur Fosili Bulundu)

Geç Kretase döneminde (100.5 milyon ila 66 milyon yıl önce), yunus benzeri İhtiyozorlar ve uzun boyunlu Pleziyozorlar gibi birçok ikonik deniz yırtıcısı iklim değişikliklerine ve deniz ekosistemindeki dönüşümlere yenik düştü. Mosasaurlar, o dönemin sığ denizlerinde baskın yırtıcılar haline gelerek, eski yırtıcıların yerini aldı. Bu sürüngenler hızla çeşitlenerek, değişken ve av açısından zengin ortamda birçok ekolojik boşluğu doldurdu.

G. alabamaensis’in ilk örneği 1912 yılında keşfedildi, ancak bu mosasaur türüne ait eksiksiz fosil örnekleri nadiren bulundu. Fosil kanıtlarının çoğu dişler ve küçük çene parçalarından oluşuyor. O tarihten bu yana dört ek Globidens türü tanımlandı.

Çoğu mosasaur, hançer benzeri sivri dişleriyle tanınırken, Globidens kaplumbağaların, ammonitlerin ve çift kabukluların kabuklarını kırmaya uygun künt ve yuvarlak dişler geliştirdi. Geç Kretase döneminde şu an Kuzey Amerika olan bölgeyi ikiye bölen Batı İç Denizi, G. alabamaensis’e çok çeşitli kabuklu av sağlamış olabilir.

Araştırmacılar, Paleontoloji Bilimleri Dergisi’nde (Journal of Paleontological Sciences) yayımlanan bir makalede iki çene kemiğinin keşfini anlattılar.

Parçalar 2023 yılında bir fosil avcısı tarafından kuzeydoğu Teksas’taki Ozan Formasyonu’nda keşfedildi. Bulundukları tortul tabaka Kampaniyen Çağı’na (83.6 milyon ila 72.1 milyon yıl öncesine) tarihleniyor ve sadece 20 cm kalınlığında. Ancak buna rağmen, diğer mosasaur türleri de dahil olmak üzere fosil açısından zengin olduğu kanıtlandı.

Hayvanın baş kısmının korunmuş olmasını heyecan verici bulan Franklin’e göre, “Kafatası materyali genellikle daha fazla ezilir, özellikle daha ince olan bu tabakalarda” diye belirtiyor.

Çenelerden birinde hala 12 diş varken, diğerinde sadece altı diş kalmış. Dişler yaklaşık 2.5 santimetre uzunluğunda ve yuvarlak, yumuşakçaların sert kabuklarını kırmak için mükemmel bir şekilde tasarlanmış. Bir çenede, diş eti çizgisinin altında henüz çıkmamış bir diş de bulunuyor. Bilim insanları, köpekbalıkları gibi mosasaurların da yaşamları boyunca dişlerini döküp yenilediğine inanıyor.

Franklin, bu özel dişler sayesinde diğer büyük mosasaurlarla yan yana, farklı av türlerini hedef alarak bir arada yaşamayı başardıklarını söylüyor.

Franklin’e göre, bu adaptasyon muhtemelen başta bol miktarda bulunan yumuşakçalarla bağlantılıydı ve çok sayıda tür aynı kaynakları tüketmediği için bir arada bulunabiliyordu. Franklin, “Mosasaurlar, o dönemin en hızlı evrimleşen yırtıcılarındandı. Diğer büyük deniz yırtıcılarının bıraktığı ekolojik boşlukları doldurdular; besin zincirinde büyük uçurumlar vardı” diye belirtiyor.

Live Science. 18 Eylül 2024.

Makale: Rempert, T. 2024. New remains of the mosasaur Globidens alabamaensis from the North Sulphur River of Texas. Journal of Paleontological Sciences.