Ilısu Baraj Gölü alanında bulunan 550 yıllık Zeynel Bey Türbesi, ray sistemiyle 2 kilometre taşınarak, Yapay Hasankeyf’e taşındı. Akkoyunlular’dan kalan tek eser olma özelliğini taşıyan türbe, yeni yeri Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı’na yerleştirildi.

Taşıma işlemi için 8 adet “Kendinden Tahrikli Modüler Taşıyıcı” (SPMT) kullanıldı. Meteorolojik şartların uygun olması nedeniyle bugün gerçekleştirilen taşıma işlemi, saat 08.00’de başladı. Yaklaşık 3,5 saat süren taşıma işlemi 11.35’te tamamlandı.

Ilısu Baraj Gölü alanından çıkarılan türbenin yerine oturtulmasının 3 gün sürmesi bekleniyor.

“Dalından koparılmış çiçek”

Türbenin nakil işlemini Batman Valisi, Hasankeyf Belediye Başkanı Vahap Kusen de izledi. Başkan Kusen, mutluluk ve hüznü birarada yaşadıklarını belirterek, “Tarihi sular altında kalacak olan bu türbenin taşınması bizi sevindiriyor. Ancak biz bunu dalından koparılmış bir çiçek gibi görüyoruz. Çünkü baraj suları altında diğer tarihi eserler kalacak. Keşke hepsini taşıma imkanı olsaydı. Bir taraftan da sevinçliyiz. Atalarımızdan bize kalan böylesi önemli bir eseri gelecek kuşaklara gösterme imkanı bulacağız. Hem sevinci, hem hüznü bir arada yaşıyoruz.

Hasankeyfli bazı vatandaşlar ise taşıma işlemine tepki göstererek, “Keşke ilçemiz sular altında kalmasaydı. Çiçek dalında güzeldir. Bu tarihi eseri, tarihi şehirden koparıp yeni yerine götürülmesini doğru bulmuyoruz. Keşke baraj yapılmasaydı” dedi.

Ilısu Barajı

Binlerce yıllık geçmişi olan Hasankeyf, sadece 50 yıl aktif olarak çalışacak Ilısu Barajı için sular altında kalıyor. Baraj gölü altında kalacak olan ilçedeki tarihi yapıların bir kısmı da “Yapay Hasankeyf”e taşınacak.

Ilısu Barajı tamamlandıktan sonra sular altında kalacak 550 arkeolojik yerleşim bir yana, Hasankeyf’te yaşayan birçok endemik hayvan ve bitki türleri de yok olacak. Nesillerdir burada yaşayan insanlar ise yerlerinden olacak.

UNESCO’nun Dünya Mirası için belirlediği 10 kiriterden 9’una sahip olabilen dünyadaki tek yer olma özelliğini taşıyan Hasankeyf, yine de bu listeye dahil olabilmiş değil. Çünkü listeye girilebilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın UNESCO’ya başvurması gerekiyor. Dünya Mirası Listesi’ndeki diğer çok ünlü kültür varlıkları ise bu kriterlerden sadece birkaçını karşılayabiliyor.

Baraj su tutmaya başladıktan sonra Hasankeyf, 2-3 yıl içinde tamamen suya gömülmüş olacak.

Görsel: Burak Baş

Medya Yeni Hasankeyf’i Ödül Gibi Gösteriyor

Bazı medya kuruluşları ise söz konusu yeni yerleşim yerini bir lütuf olarak duyuruyor. Çeşitli kaynaklarca çıkan haberlere göre, yeni yapılacak yapay Hasankeyfi, bölgenin gözdesi olacak ve kısa sürede turizmin göz bebeği olacak. İlçedeki 40 metrekarelik evlerde yaşamlarını sürdürmek zorundan kalan Hasankeyfliler, yeni ilçede daha rahat ve modern yaşama kavuşacak.

Alman Arkeoloji Enstitüsü eski müdürü Prof Adolf Hoffman’a göre, burada kazılması gereken yerlerin sadece %5’i kazılabildi. Bölgede Pers, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Hamdani, Mervani, Artuk, Eyyübi ve Osmanlı gibi yirmiden fazla kültürün izleri bulunuyor. Bu kültürlerin geride bıraktığı Yamaç Külliyesi, Dicle Köprüsü, Sultan Süleyman Camii, Büyük Saray, Deriki Kilisesi, Zeynel Bey Külliyesi, Şab Camii, Artuklu Köşkü, Kasımiye Köşkleri ve birçokları gibi sayısız tarihi eser, her yıl bir yıl milyonu aşkın yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.

Zeynel Bey Türbesi

Zeynel Bey Türbesi 1462-1482 yıllarında Hasankeyf’te hüküm süren Akkoyunlular’dan kalan tek eser olma özelliği taşıyor.

Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu olan Zeynel Bey’in, Osmanlı İmparatorluğu’nun kazandığı 1473 yılındaki Otlukbeli Savaşı’nda hayatını kaybettiği biliniyor.

Türbe, dışarıdan silindirik, içeriden sekizgen miğfer başı şeklinde iki katlı bir yapıya sahip. Türbenin mimari önemi, Azerbaycan ve Türkistan yöresi mimari özelliklerini Anadolu’ya taşımış olmasından kaynaklanıyor. Göz alıcı renklere sahip gövde süslemesiyle dikkati çeken türbenin çini mozaiklerinin ise Anadolu’da bir benzerinin olmadığı belirtiliyor.

Hasankeyf’te 2004-2005 yıllarında yapılan kazılarda ortaya çıkarılan Zeynel Bey Külliyesi, 3 medrese, 1 imaret, 1 türbe, 1 han ve Dicle kenarına yapılmış bir hamamdan oluşuyor. Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı devirlerine ait yapılardan oluşan külliyenin medreselerinde geometrik ve bitkisel süslemeler ve çeşitli üsluplarda yazı örnekleri bulunuyor.

#HasankeyfBoğulmasın

Hasankeyf Boğulmasın