Taş Dilgicikler, Levant’ta Kültürel Değişimi Gösteriyor

Taş dilgiciklerin toplu üretimi, Levant’ın Üst Paleolitik dönemindeki önemli kültürel değişimi gösteriyor.

Yakın Doğu’nun ilk Üst Paleolitik kültürü (yaklaşık 40.000 ila 45.000 yıl öncesi) olan Ahmarian’a atfedilen taş aletlerin analizi, küçük, uzun, simetrik nesnelerin, yerinde toplu olarak üretildiğini gösteriyor.

Böyle standartlaştırılmış bir üretim, arkeologların halihazırda yay ve ok icadıyla bağlantılı olduğunu öne sürdükleri teoriyle de uyumlu.

En tipik Ahmarian aleti, ek, kasıtlı bir modifikasyona sahip çakmaktaşından yapılmış bir bıçak veya dilgi olan el-Wad ucudur. Bunlar, erken Üst Paleolitik’in şekilli mızrak veya ok uçlarının yaygın varyantlarından biriydi.

(İlgili: İnsanlar 40.000 Yıl Önce Avrupa’dan Levant’a Göç Etmiş)

Yeni bulgular, Al-Ansab’daki el-Wad uçlarının, muhtemelen küçük, uzun ve simetrik olan değiştirilmemiş dilgiciklerin kalite standartlarına ulaşmak için daha büyük, asimetrik dilgicik eserlerini yeniden şekillendirme girişimlerinden kaynaklandığını gösteriyor.

Bu, Dr. Jacopo Gennai, Marcel Schemmel ve Profesör Dr. Jürgen Richter tarafından yürütülen analizin ana sonucu.

Araştırmacılar, güney Ahmarian’ın, mızrak ve hatta ok uçları olarak kullanılan küçük dilgiciklerin tercih edilen kullanımına yönelik teknolojik ve kültürel geçişi çoktan tamamlamış olduğunu öne sürüyorlar.

“Pointing to the Ahmarian. Lithic Technology and the El-Wad Points of Al-Ansab 1” adlı makale, Paleolithic Archaeology dergisinde yayımlandı.

Ürdün’deki ünlü Petra antik kentinin yaklaşık 10 kilometre güneyinde bulunan Al-Ansab 1 alanı, 2009 yılından beri Jürgen Richter liderliğindeki Köln Üniversitesi’nden bir ekip tarafından kazılıyor. Burası, Ahmarian tekno-kompleksinin açık hava bağlamında kaydedilen en iyi korunmuş kanıtlarından biri olduğu için önemli.

2018’den 2021’e kadar, benzer dilgiciklerin üretim yöntemlerinin erken Üst Paleolitik kapsamında nasıl olduğunu anlamak için, kazılan malzemenin temsili bir kısmı Jacopo Gennai tarafından yeniden analiz edildi.

Ayrıca, Richter’in ekibinin bir üyesi olan Marcel Schemmel, tanımını daha kesin tipometrik ölçütlerle sınırlayarak el-Wad ucunun yeni bir analizini üretti.

Erken Üst Paleolitik, türümüzün Avrasya’ya nihai ve başarılı çıkışının kültürel işareti olarak tanımlanıyor. Küçük, ince ve oldukça standartlaştırılmış dilgiciklerin, zamanın açık bozkır ortamlarında toynaklıları yakalamak için kullanılan oklardan veya mızraklardan geriye kalanlar olduğu düşünülüyor.

Dilgicikler daha sonra, önceki avlanma uygulamalarından önemli bir farklılaşma olan uzun menzilli avlanmanın başlangıcını gösteriyor.

Yeni bulgular, küçük dilgiciklerin yalnızca kalıntı ürünler olmaktan ziyade, Üst Paleolitik dönemde Homo sapiens’in başarısının merkezinde yer aldığını gösteriyor.

Standartlaştırılmış ve tek kullanımlık olan bu esnek teknoloji, grupların büyük, kaliteli hammadde kaynaklarına ihtiyaç duymadan bilinmeyen bölgelerde büyük mesafeler kat etmesine izin verdiğinden, türümüzün Avrupa çapında başarılı bir şekilde yayılmasını büyük olasılıkla kolaylaştırdı.

Dr. Gennai, “Üst Paleolitik boyunca, dilgiciklerin çoğaldığını görüyoruz, ancak bunların rolü Ahmarian içinde henüz tam olarak belirlenmedi. Bu yeni sonuçların Levant’ın en eski Üst Paleolitik endüstrisi hakkındaki anlayışımızı değiştireceğini ve Paleolitik çağın sonuna kadar Homo sapiens’te kalan bu davranışın kökenlerini bulmak için yeni araştırmaları teşvik edeceğini umuyoruz.” diyor.

University of Cologne. 6 Ocak 2023.

Makale: Jacopo Gennai et al. (2023). Pointing to the Ahmarian. Lithic Technology and the El-Wad Points of Al-Ansab 1. Journal of Paleolithic Archaeology.