Taş Aletler, Neandertal Avcılığının Hikayesini Anlatıyor

65.000 yıl önce Svabya Alplerinde yaşamış Neandertaller, saplara takılmış yaprak biçimli taş uçlarıyla at ve ren geyiği avlıyorlardı. 

UNESCO Dünya Mirası listesindeki Hohle Fels Mağarası’nda yeni bulunan yaprak şeklinde bir uç, avcılığın evrimini gözler önüne seriyor. Tübingen Üniversitesi ile Güney Almanya’daki Senckenberg İnsan Evrimi ve Paleoekoloji Merkezi’nden Profesör Nicholas Conrad’ın öncülük ettiği ekip, eseri 65.000 yıl önceye tarihlenen bir katmandan çıkardı; eserin bulunduğu katmanın tarihi aynı zamanda eserin minimum yaşına da tekabül ediyor. 

Mikroskobik çalışmalar, yaprak şekilli aletin ahşap bir sapa takılıp büyük hayvanları avlamada kullanıldığını gösteriyor.

Conrad “Bu keşif modern bir kazıda gün yüzüne çıkarılan ilk yaprak uç örneği; bu eseri son teknoloji yöntemlerle inceleyebileceğiz.” diye belirtiyor. Bölgede buna benzer bir eser en son 1936 yılında gün yüzüne çıkarıldı. 

(Neandertal ve Denisovalı Bireylerin Kan Grupları Keşfediliyor)

7.6 cm uzunluğa, 4.1 cm genişliğe, 0.9 cm kalınlığa ve 28 gram ağırlığa sahip olan uç, çörtten (kuvarslı bir tür kaya) imal edilmişti. Conrad, “Bulgularımız aletin nasıl yapıldığı, nasıl kullanıldığı ve neden bırakıldığı gibi soruları cevaplar nitelikte.” diye ekliyor. 

EDR tarihlendirme tekniği sayesinde aletin 65.000 yıldan daha eski olduğu kesinleşti. Şimdiye kadar bulunan yaprak biçimli uçlar, 45.000 ila 55.000 yıl önceye, yani Neandertallerin Orta Avrupa’daki son kültürel dönemine tarihlendiriliyordu. Conrad “Yeni sonuçlar geç dönemde yaşamış Neandertallerin kültürel grupları hakkında öne sürdüğümüz varsayımların tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini gösteriyor.” diye belirtiyor.

Belçika Liège Üniversitesi’nden Dr. Veerle Rots, yaprak biçimli ucun detaylı bir mikroskobik incelemesini yaptı. Uçtaki hasar, aletin mızrak ucu olarak kullanılmış olduğunu, bunun yanında mızrağın ava fırlatılmayıp saplandığını gösteriyor.

Rots’un çalışması Neandertallerin bu aleti bir sapa sabitlemek için bitki temelli bir tutkal ile elyaf, kas teli ya da deri gibi malzemelerden yapılmış bağlardan faydalandıklarını gösteriyor. Neandertallerin mızrağı avlanmada kullandıkları ise kesin. Aleti kullanmayı bırakmalarının sebebi ise büyük ihtimalle yeniden keskinleştirilmeye çalışırken kırmış olmaları. Rots, “Neandertaller usta taş yontucularıydılar, farklı materyalleri ve parçaları birleştirerek ölümcül silahlar üretecek teknolojilere sahiptiler.” diye söylüyor. 

Homo heidelbergensis ile aynı dönemde yaşamış olan daha erken dönem insan türleri keskinleştirilmiş ahşap mızraklar kullanarak avlanıyorlardı. Ancak hiçbiri Neandertal gibi taş uçlara sahip değildi.

Hohle Fels’te bulunan alet, Blaubeuren’deki Tarihöncesi Müzesi’nde “Yılın Keşfi” olarak 22 Temmuz’dan 2022’nin Ocak ayına kadar sergilenecek. 

“Hohle Fels harikulade bir yer. Aynı ekibin 25 yıldır yürüttüğü kazıda Neandertaller ve tarihöncesi insanlar hakkında ufuk açıcı eserler gün yüzüne çıkartılmaya devam ediyor.” diye söylüyor Tarihöncesi Müzesi’nin müdürü Dr. Stefanie Kölbl.

Blaubeuren’deki Tarihöncesi Müzesi, UNESCO Dünya Mirası olan Svabya Mağaraları ile Buz Çağı Sanatı üzerine araştırmaların yapıldığı bir ana merkez olup Hohlefels Venüsü gibi pek çok figüratif sanat eserine ve bilinen en eski müzik enstrümanlarına da ev sahipliği yapıyor.

Makale 1: Nicholas J. Conard, Alexander Janas: “Ausgrabungen im Hohle Fels: Fundschichten aus dem Mittelpaläolithikum und Neues zur Jagdtechnik der Neandertaler.” Archäologische Ausgrabungen in Baden-Württemberg 2020, Juli 2021, S. 60-65.

Makale 2: Veerle Rots, Justin Coppe, Nicholas J. Conard: “A Leaf Point Documents Hunting with Spears in the Middle Paleolithic at Hohle Fels, Germany / Eine Blattspitze belegt die Jagd mit Speeren im Mittelpaläolithikum am Hohle Fels, Deutschland.” Mitteilungen der Gesellschaft für Urgeschichte 30 (2021), S.1-28.