Sina Çölü’nde 3.500 Yıllık Askeri Kale Bulundu

Mısır’ın kuzey Sina Çölü’nde, antik bir askeri yol üzerinde 3.500 yıllık büyük bir Mısır kalesi keşfedildi.

Arkeologlar, Akdeniz kıyısına çok uzak olmayan bir noktada, zikzak tarzı bir sur duvarına sahip 3.500 yıllık bir askeri kale ortaya çıkardı. Kale dikkat çekici ölçüde iyi korunmuş durumda; hatta kalede fırın kalıntıları ve askerlerin yemeye fırsat bulamadığı fosilleşmiş bir hamur parçası bile bulundu.

Yaklaşık 0,8 hektar büyüklüğündeki kaleden ele geçen eserler, yapının I. Thutmose’un (yaklaşık MÖ 1.504 ila 1.492) saltanatı sırasında inşa edilmiş olabileceğini gösteriyor. Mısır’ın sınırlarını günümüz Suriye’sine kadar genişleten bir firavun olan I. Thutmose’un seferleri, kalenin konumunu da anlamlı kılıyor.

Kale, Tell el-Kharouba’da, gökyüzü ve savaş tanrısı Horus’un adını taşıyan eski askeri yol—“Way of Horus” (Horus yolu/askeri yolu)—yakınlarında keşfedildi. Bu yol, kuzey Sina Çölü boyunca uzanıyor, Nil Deltası’nı Doğu Akdeniz’in diğer bölgelerine bağlıyordu. Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı’nın açıklamasında, antik yolun kalıntıları üzerinde daha önce de başka kalelerin bulunduğu hatırlatıldı.

(İlgili: Antik Mısır’da Kadınlara Yönelik Şaşırtıcı Sağlık Uygulamaları)

Kaleye ait iç duvarlardan biri zikzak desenli; kuzey-güney doğrultusunda uzanıyor ve batı kesimin bir bölümünü—meskûn alan olarak kullanılmış kısmı—ayırıyor. Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı’nda Aşağı Mısır ve Sina Arkeolojisi müsteşarı ve kazı ekibinin başkanı Hesham Hussein, bu zikzak desenin “duvarın stabilitesini artırmaya ve rüzgâr ile kum erozyonunun etkisini azaltmaya yardımcı olduğunu” belirtiyor.

Dıştaki bazı nişlerde muhtemelen “kale içindeki günlük evsel faaliyetler” için kullanılan küçük fırınlar tespit edildi. Fosilleşmiş hamur parçası da bu fırınlardan birinin yanında bulundu.

Büyük ölçekli kale sıkı biçimde korunuyordu. Arkeologlar şimdiye dek kalede 11 savunma kulesi ortaya çıkardı; bu kulelerden bazılarında, inşa başlangıcında toprağa gömülen “temel adakları” bulundu. Bu kap-kacak parçalarının bir kısmında I. Thutmose’un adı mühürlü. Antik Mısır’da temel adakları, yeni inşa edilen yapılara ritüel sunular olarak gömülürdü.

Kalenin büyüklüğü, hatrı sayılır bir asker nüfusunu barındırdığını düşündürüyor. Hussein, “Depo odaları, avlular ve diğer tesisleri dikkate aldığımızda, garnizonun muhtemelen 400 ile 700 asker arasında değiştiğini; makul ortalamanın yaklaşık 500 asker olduğunu tahmin ediyoruz” diyor.

Kale içinde askerler için konutlar da bulundu. Ayrıca kalenin içinde, muhtemelen inşaatta kullanılan Ege Adaları’ndan volkanik kaya parçaları tespit edildi. Ekip, garnizonun ikmalini sağlamış olabilecek yakın bir liman olup olmadığını araştırıyor.

Sina Çölü’nde Tell el-Borg’da farklı bir kaleyi kazmış olan, ancak bu yeni keşifte yer almayan Trinity International University’den arkeolog ve profesör James Hoffmeier, “Bu kalenin keşfi son derece heyecan verici” diyor.

Hoffmeier, yeni bulunan kale ile daha önce Tell el-Borg’da keşfedilen kalenin, “Mısır’dan Kenan’a uzanan askeri yolun parçaları olduğunu; bu sayede Mısır’ın dört yüzyılın büyük bölümünde Doğu Akdeniz kıyıları üzerindeki kontrolünü mümkün kıldığını” belirtiyor. Mısır’ın söz konusu kıyıyı, yaklaşık MÖ 1.550 ila 1.070 arasına tarihlenen Yeni Krallık döneminin çoğunda elinde tuttuğunu ekliyor.

Yeni keşfedilen kalenin büyük olasılıkla I. Thutmose döneminde inşa edildiği bulgusunun önemli olduğunu vurgulayan Hoffmeier, bunun “I. Thutmose’un Batı Asya’daki Mısır imparatorluğunun babası olduğu ve bu savunma sisteminin başlangıcında kilit bir rol oynadığı; ondan sonraki kralların sisteme daha fazla kale eklediği yönündeki uzun süredir kabul gören görüşü desteklediğini” söylüyor.

Kazıda yer almayan, University of Alabama at Birmingham’dan Mısırbilimci ve antropoloji profesörü Gregory Mumford ise, alandaki araştırmanın “Horus Yolları boyunca, Mısır’ın Yeni Krallık’ın erken evrelerinde Kuzeydoğu Sina’nın güvence altına alınmasının doğasına dair anlayışımızı büyük ölçüde genişleteceğini” ve Mısır’ın doğu sınırını nasıl koruduğuna ilişkin daha fazla içgörü sağlayacağını belirtiyor.

Sahadaki kazılar ve kalıntıların analizi devam ediyor.

Live Science. 18 Ekim 2025.