Sibirya’daki İskit Mezarında Bulunan Atların Sayısı Artıyor

Sibirya’da bulunan ve onlarca atın kurban edildiği elit bireye ait 2.800 yıllık mezar, gizemli İskitlere yakın bir kültüre ait gibi görünüyor.

Bu kurbanlar, yüzlerce yıl süren bir İskit mezar geleneğinin erken bir formu olabilir.

Güney Sibirya’daki Tuva Cumhuriyeti’nde ortaya çıkarılan bu büyük kurgan, Tunç Çağı ile Demir Çağı arasındaki geçiş dönemine tarihleniyor. Antiquity dergisinin Ekim ayında çevrimiçi yayımlanan ve Aralık sayısında yer alan bu çalışmaya göre bu kurgan, İskit cenaze uygulamalarını gösteren türünün bilinen en eski örneklerinden biri.

Kurganın kazısı sırasında, at binicilik ekipmanları ve hayvan tasvirleriyle süslenmiş eserler bulundu. Bu durum, elit bireyin kültürünün, daha sonra binlerce kilometre batıda yaşayan İskitlerle benzer olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, bazı at iskeletlerinin dişlerinin arasında pirinç gemler buldular; ayrıca bir kadına ait kalıntılar da tespit edildi.

(İlgili: Antik İskitler’in Kültürel Kökleri Sibirya’ya Dayanıyor!)

“Tunnug 1 mezarı, en yüksek düzeyde bir elit gömütü” diyor çalışmanın ortak yazarı ve Max Planck Jeoantropoloji Enstitüsü’nden bir arkeolog olan Gino Caspari. “Makalemizde 18 at olduğundan bahsediliyor, ancak o zamandan beri onlarca at daha ortaya çıkardık.”

Sibirya’da kemikleri kazmak

İskitlerin kökenine dair kanıtlar bulmak isteyen arkeologlar, şimdiye kadar bulunan en doğudaki İskit benzeri kurganı kazmaya başladılar. Bu kurgan, “Sibirya’nın Krallar Vadisi” olarak bilinen, binlerce kurganın bulunduğu bir vadide yer alıyor.

Radyokarbon tarihleme yöntemi kullanarak, ekip kurgnaı MÖ 9. yüzyılın sonlarına tarihlendirdi. Bu, kurganı İskit mezar uygulamalarını gösteren bilinen en eski örneklerden biri yapıyor. Dolayısıyla bu mezar, yüzyıllar boyunca süren bir geleneğin başlangıcını işaret ediyor olabilir.

İskitler, at yetiştiriciliği, hayvan figürleriyle bezeli sanatları ve ritüel kurban uygulamalarıyla bilinen canlı bir kültüre sahipti. Ancak geride kendilerine ait yazılı kayıtlar bırakmadılar. Bunun yerine, mirasları büyük ölçüde onlarla karşılaşan insanlar, örneğin Yunan tarihçi Herodotos (MÖ 484-420), tarafından tanımlandı. Herodotos, İskit kraliyet ailesi için düzenlenen karmaşık kurban törenlerini anlatmıştı.

Herodotos’a göre, İskitler bir kralın ölümünü onurlandırmak için düzinelerce at ve hizmetkârı kurban ederdi. Öldürülen atlar içleri boşaltılıp doldurulurdu ve hem kurban edilmiş insanlar hem de atlar, bir tür “hayalet alay” olarak kurganın etrafında sergilenirdi.

“İnsan kalıntıları büyük olasılıkla kurban edilen kişilere ait” diyor Caspari, çünkü “bu ritüelle onurlandırılan elit bireyler kurganın içine gömülür, yüzeye değil.”

İskit kültüründe, kurban edilen kişilerin muhtemelen elit bireyin ölümden sonraki yaşamında hizmetçi ya da koruyucu olarak görev yaptığı düşünülüyordu. Ancak kemikler parçalanmış olduğu için kurban edilenlerin nasıl öldüğünü belirleyecek travma izlerini tespit etmek mümkün olmadı.

Araştırmacıların at iskeletleri üzerindeki analizine göre, İskitler kurban için mutlaka en iyi atları seçmemişti.

“Çoğu at 9 ila 15 yaşları arasındaydı” diyor Caspari ve üç tanesinin 20 yaşından büyük olabileceğini belirtiyor. “Bu durum, kurban edilen atların çoğunun olgun yaşta olduğunu ve sürülerin en iyi atlarının seçilmediğini gösteriyor.”

Ne yazık ki, araştırmacılar çalışmada, bu “hayalet binicilerin” kurganın çevresinde tam olarak nasıl yerleştirildiğinin belirsiz olduğunu yazıyor. Çünkü odun ve kemikler uzun zaman önce, büyük olasılıkla bunun üç bin yıl önce açık havada sergilenmiş olması nedeniyle bozuldu. Ancak araştırmacılar Tunnug 1’deki çalışmalarına devam ediyor ve bu eski ritüele dair daha fazla ipucu bulunabilir.

Live Science. 20 Aralık 2024.