Sibirya’da Denisovalılarla Zebra Benzeri Hayvanlar Yaşıyordu

Bu mağara, Neandertallere, Denisovalılara, Homo sapienslere ve bazı talihsiz zebra benzeri atlara ev sahipliği yapıyordu.

Genetik kanıtlar, soyu tükenmiş zebra benzeri bir atın, bir zamanlar Sibirya’nın Altay dağlarında üç insan türünün yaşadığı bilinen Denisova Mağarası’nda yaşadığını gösteriyor: Denisovalılar, Neandertaller ve Homo sapiens. Bu durum, şu soruyu akla getiriyor: Nesli tükenmiş insanların bu garip hayvanlarla ilişkileri neydi ve neslinin tükenmesinden onlar mı sorumluydu?

Birkaç yıl önce, Rusya Bilim Akademisi Sibirya Şubesi’nden bilim insanları, mağara sakinleri tarafından büyük olasılıkla avlanıp yenen düzinelerce hayvan türünün kalıntılarını barındıran Denisova Mağarası’nda, eski atlara dair kanıt aradılar. 2017 yılında yayımladıkları çalışma, Equus ovodovi olarak bilinen türün mitokondriyal genomunun tamamını ilk kez dizilemeyi başardı.

(İlgili: Gizemli İnsan Türü Denisovalılar Hakkında Her Şey)

Genetik veriler, Equus ovodovi’nin eşekler gibi diğer at türleriyle daha yakından ilişkili olduğunu öne sürdü. Mağaradaki diğer kalıntıların sayısına bakılırsa, soyu tükenmiş atların mağarada insanlarla birlikte yaşamadıkları, onlar tarafından avlanarak buraya getirildikleri varsayılıyor.

Türün tanımlanmasına yardımcı olan ünlü arkeolog Dr. Nikolai Ovodov, “Kendimizi Denisova mağarasında hayal edersek, bu atlar elbette mağaranın içinde değil, Anyui Nehri vadisinde yaşıyordu. Çalılar yerine ot tüketiyorlardı. Bu yüzden Anyui Nehri’nin kıyılarında otladılar ve avcılar bulundukları noktadan bir sürünün yaklaştığını gördüler ve atları başarılı bir şekilde avlayabildiler.” diyor.

Dr. Ovodov, günümüzün güçlü ve ince yarış atlarının aksine, bu at benzeri hayvanların sevimli Przewalski atlarına benzeyen kısa ve tıknaz bir yapıya sahip olduğuna inanıyor. 

Bununla birlikte, bu soyu tükenmiş hayvanın görünüşü büyük bir çoğunlukla sır. Mağarada ne tam bir at iskeleti, ne de mağara duvarlarında herhangi bir at tasviri var. En iyi ihtimal, korunmuş bir örneğin donmuş topraklarda bulunabilmesi, ancak bu çok zor bir ihtimal. 

Zebra benzeri atın tarihlenmesi araştırmacılar için özellikle şaşırtıcıydı. Equus ovodovi, geri kalanı yaklaşık 400.000 yıl önce tükenmiş olan Sussemionus alt cinsinde hayatta kalan son hayvandı. Ancak Denisova Mağarası’ndaki örnek yaklaşık 32.000 yaşında çıktı. Bu da bu tek türün Sibirya dağlarında akrabalarından çok daha sonra hayatta kalmayı başardığını düşündürüyor.

Yaklaşık 32.000 yıl önce, Neandertallerin ve Denisovalıların, en azından dünyanın bu bölgesinde muhtemelen soyları tükenmişti. Ancak Denisovalılar bu noktada mağarayı en az 200.000 yıldır iskan ettikleri için, Equus ovodovi’yi avlayanların onlar olması çok muhtemel.

2022’de bilim insanlarından oluşan başka bir ekip, Equus ovodovi’nin günümüzde önce 3.500 yıl öncesine kadar, günümüz Çin’inde yaşamış olabileceğine dair kanıtlar ortaya koydu ve bu, hayvanların insanlar doğu Avrasya’nın bu köşesini geniş çapta iskan ettikten sonra bile hayatta kaldığını öne sürüyor. 

Bununla birlikte, 2017 çalışmasındaki araştırmacılar, türün Sibirya’daki yok oluşundan insan avının sorumlu olup olmadığından şüphe ediyorlardı. Bunun yerine, bu sıralarda bölgedeki diğer birçok Sibirya hayvanı için kıyamet anlamına gelen yerel iklim değişikliğine işaret ediyorlar.

IFL Science. 26 Temmuz 2023.