Sibirya Neandertalleri Binlerce Kilometrelik Yolculuk Yapmış

Neandertaller, Sibirya’daki Altay Dağları’na ulaşmak için 3.000 km’den fazla kıtalar arası bir yürüyüş yapmış.

Neandertaller en yakın evrimsel kuzenlerimizdi ve yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar Batı Avrupa’da hayatta kaldılar. Mirasları bugün Avrupa veya Asya kökenli tüm insanların DNA’sında yaşıyor.

Neandertal fosilleri ilk olarak 2007 yılında Altay Dağları’ndan rapor edildi. Dağın eteklerinde yer alan Chagyrskaya Mağarası’nda, bölgedeki diğer yerlerden daha fazla olarak 74 Neandertal fosili ve Neandertaller tarafından yapılmış yaklaşık 90.000 taş alet ve çok sayıda kemik alet ortaya çıkarıldı.

(Neandertaller 200.000 Yıl Önce Ege Adalarına Geldi)

Şimdi ise araştırmacılar, bu Sibirya Neandertallerinin tarihi hakkında yeni ipuçları bulmak için sitenin ayrıntılı incelemelerini yaptılar.

3.5 metre kalınlığındaki mağara dolguları ilk olarak 2007 yılında kazılmıştı. Tortuların ve kasaplık işlemlerinden geçmiş bizon kemiklerinin tarihlendirilmesi, Neandertallerin mağarada 59.000 ila 49.000 yıl önce yaşadığını gösterdi. Bu tarih, modern insanlar bu bölgeye girmeden kısa bir süre öncesine denk geliyor.

Proje lideri Dr. Kseniya Kolobova, “Buradaki en şaşırtıcı keşif, Chagyrskaya taş aletlerinin, Orta ve Doğu Avrupa’daki arkeolojik alanlarda bulunan Micoquian taş aletlerine ne kadar benzediğiydi.” diyor.

(Neandertallerin Yok Olmasının Nedeni Kötü Şans Olabilir)

Kolobova ve ekibi, çeşitli istatistiksel testler kullanarak Chagyrskaya Mağarası’nda bulunan farklı taş aletleri, Avrupa ve Orta Asya’daki Micoquian bölgelerinde bulunanlar ile karşılaştırdı. Kırım ile Kuzey Kafkasya arasındaki bölgeyi, Chagyrskaya alet üreticilerinin muhtemel atalarının vatanı olarak tanımladılar.

Araştırmanın yazarlarından Profesör Roberts, “Doğu Avrupa’nın bu bölümü, Chagyrskaya Mağarası’na 3.000 ila 4.000 kilometre uzaklıkta. Bu da Sidney’den Perth’e ya da New York’tan Los Angeles’a yürümeye eşdeğer. Gerçekten destansı bir yolculuk.” diyor.

Chagyrskaya Mağarası dolgularından çıkarılan hayvan ve bitki kalıntılarının analizi, Neandertallerin soğuk, kuru ve ağaçsız ortamda bizon ve atları avlamada yetenekli olduğunu gösterdi. Tortuların mikroskobik incelemesi, katlanmak zorunda oldukları yaşam koşulları hakkında ek ipuçları verdi.

Araştırmanın bir diğer yazarı jeoarkeolog Dr. Maciej Krajcarz, “Neandertaller, bozkır ve tundra-bozkır ortamlarında hayatta kalmaya mükemmel bir şekilde uyarlanmıştı ve Hazar Denizi etrafında ve daha sonra bozkır kuşağı boyunca Doğu Avrupa’dan Altay Dağlarına ulaşmış olabilir.” diyor.

Yeni arkeolojik kanıtlar, Neandertallerin güney Sibirya’ya en az iki ayrı göçünü gösteriyor ve Neandertal fosillerinden elde edilen Antik DNA’nın tüm genom çalışmaları da bunu bağımsız olarak destekliyor.

İlk göç 100.000 yıldan fazla bir süre önce yakındaki Denisova Mağarası’na doğru yapıldı. Denisovalılar da o dönemde mağarada iskan ediyorlardı. Muhtemelen yaklaşık 60.000 yıl önce Doğu Avrupa’dan başlayan daha yeni bir göç olayı, Neandertallerin kendine özgü Micoquian aletleriyle donanmış olarak Chagysrkaya Mağarası’na gelmesine yol açtı.

DNA çalışmaları, 100.000 yıl önce Avrupa’da yaşayan Neandertaller ile Chagyrskaya Mağarası arasındaki bağlantıyı doğruluyor. Chagyrskaya ve Denisova Mağaralarının coğrafi yakınlığına rağmen, Chagyrskaya Neandertal genomu, Denisova Mağarası’ndaki 110.000 yaşındaki Neandertal’e kıyasla daha çok Avrupa Neandertallerine benziyor.

Dr. Kolobova, “Arkeoloji ve genetik biliminden gelen bu yeni verileri birleştirerek, en doğudaki Neandertallerin ilginç hikayesini ve eski insan akrabalarımızın tarihini şekillendiren olayları bir araya getirmeye başlayabiliriz.” diyor.

Makale: Kseniya A. Kolobova & Richard G. Roberts et al. 2020. Archaeological evidence for two separate dispersals of Neanderthals into southern Siberia. PNAS.