Şempanzeler Taş-Kağıt-Makas Oynamayı Öğrenebiliyor

Bilim insanları, tıpkı çocuklar gibi şempanzelerin de taş-kağıt-makas oyununun kurallarını öğrenebildiklerini söyledi. Sadece biraz daha uzun sürüyor. Popüler el oyunun temelinde üç farklı el hareketinin döngüsü var. Taş makası kırar, makas kağıdı keser, kağıt taşı sarar.

Şempanzeler taş-kağıt-makas oyununu öğrenebiliyor. F: russellstreet

Bu gibi döngüsel kalıpları öğrenmek ve anlamak gelişmiş zihinsel kapasite gerektirir. Ayrıca karmaşık ilişkiler kurma ve problem çözmede faydalıdır. Bilim insanları, en yakın akrabalarımız olan şempanzelerin bu gibi kalıpları tıpkı bizim gibi öğrenip öğrenemediklerini görmek istedi. Primates dergisinde yayınlanan araştırmada, şempanzeler ile çocukların taş-kağıt-makas oyununu öğrenme yetisini karşılaştırdılar. Deneye Kyoto Üniversitesi Primate Research Institute’ta yer alan farklı yaş ve cinsiyetteki yedi şempanze katıldı.

Araştırmacılar şempanzelere bilgisayar tabanlı dokunmatik ekran gösterdi, ayrıca oyun için iki farklı opsiyon gösteren iki adet el görseli gösterildi. Şempanzeler, oyunun kurallarına göre iki opsiyondan daha güçlü olanını seçmek üzere eğitildi. Şempanzeler öncelikle kağıt-taş sonra taş-makas en son da makas-kağıt kombinasyonunu öğrendi. Bütün bunların nasıl eşleştiği öğretildikten sonra bütün kombinasyonlar karışık olarak gösterildi.

Taş-Kağıt-Makas popüler bir el oyunu. F: Getty Images

Bilim insanları, şempanzelerin oyunun temelinde yatan döngüsel kalıbı öğrenebildiğini fakat ilk iki kombinasyonu öğrenirken daha az zorlandıklarını üçüncü kombinasyonu öğrenirken biraz daha güçlük çektiklerini fark etti. Bu durum oyunun döngüsel doğasını sonlandırmakta güçlük çektiklerine işaret ediyor. Araştırmanın bir parçası olarak, oyun kuralları yaşları üç ve altı arasında değişen 38 çocuğa da öğretildi. Sonuç olarak çocukların oyunu kavramakta daha az zorlandığı görüldü. Yaş etkeninin oyunu kavrama kabiliyeti üzerine etkisi olduğu açık. Yaşı daha büyük olanlar, kendilerine üç farklı kombinasyon sunulduğunda en güçlü olanı seçmekte daha az zorlandı.

Çocuklar ile şempanzelerin performansını karşılaştıran araştırmacılar, şempanzelerin dört yaşındaki çocukların sergilediği şekilde bir performans sergilediğini gördü. Kyoto Üniversitesi’nde çalışan ve araştırmanın baş yazarı olan Jie Gao, “Araştırmamız, çocukların döngüsel ilişkileri kavrama yetisi ile çapraz örüntüleme problemlerini çözme yaşının dört civarında olduğunu ortaya koydu. Oyundaki bütün seçenekler gösterildiğinde şempanzelerin sergilediği performans dört yaşındaki çocuklarınkine benziyordu.” dedi.

Zambiya’daki Şempanzeler Neden Olmaksızın Kulaklarına Çimen Sokmaya Başladı

Şempanzeler Ölülerinin Dişlerini Temizlerken Görüntülendi

IB Times. 11 Ağustos 2017.

Makale: Jie GaoYanjie SuMasaki TomonagaTetsuro Matsuzawa. 2017. Learning the rules of the rock–paper–scissors game: chimpanzees versus children.