‘Seahenge’ 4.000 Yıl Önce Yaz’ı Uzatmak için İnşa Edilmiş

İngiltere’de Seahenge olarak adlandırılan 4.000 yıllık ahşap çember, iklimsel bozulmaya bir tepki olarak inşa edilmiş olabilir.

Norfolk sahilinde keşfedilen ve “Seahenge” olarak adlandırılan eski bir ahşap çember üzerine yapılan yeni araştırma, bunun MÖ 3. binyılın sonlarında aşırı iklimsel bozulma dönemine tepki olarak yapıldığını öne sürüyor.

Aberdeen Üniversitesi araştırmacısı Dr. David Nance, 1998 yılında kuzey Norfolk kıyısındaki Holme sahilindeki kumlarda ortaya çıkan 4.000 yıllık Tunç Çağı ahşap çemberi olan Holme I hakkında GeoJournal’da yeni bulgular yayımladı.

55 adet birbirine yakın meşe direk ile çevrelenmiş ters çevrilmiş bir ağaç kütüğünden oluşan çember, başlangıçta denizden uzakta tuzlu bataklık üzerine inşa edilmişti ve uzmanlar bunun MÖ 2.049 baharından kalma kerestelerden inşa edildiğini tahmin ediyor.

Bu yapı, kum tepeleri ve çamur düzlükleri ile denizden korunan bir alanda konumlandırılmış olmalıydı. En nihayetinde bataklık alanı, ahşapları yavaş yavaş kaplayan ve onları çürümeye karşı koruyan bir turba tabakası oluşturdu.

(İlgili: Stonehenge’in Ay ile Bir İlişkisi Olup Olmadığı Anlaşılacak)

Sadece 100 metre ötede Holme II olarak bilinen benzer bir yapı daha vardı. Her iki yapıda da bulunan ağaç kütükleri, bunların MÖ 2.049 civarında aynı zamanda inşa edildiğini gösteriyor. Yani, ikonik sarsen taşlarının yaklaşık 250 kilometre uzaklıktaki Stonehenge’e yerleştirilmesinden birkaç yüz yıl sonra inşa edilmişlerdi.

Dr. Nance, aynı yıla tarihlenen, düz bir şekilde yerleştirilmiş iki meşe kütüğünün ortasında bulunan bitişik ikinci çember yapı Holme II’yi de inceledi. Daha sonra alanların arkeolojisini iklimsel ve çevresel veriler, astronomik ve biyolojik kanıtlar, bölgesel folklor ve toponimiyle birlikte değerlendirdi.

Daha önce, Britanya’da birlikte dikildiği bilinen tek örnek olan anıtsal yapıların, bir bireyin ölümünü anmak için dikilmiş olabileceği öne sürülmüştü. Diğerleri ise bunların gökyüzüne sunulmak için kullanıldığını, burada ölülerin leş yiyen kuşlar tarafından gagalanmak üzere içeriye yerleştirildiğini öne sürmüştü.

Dr. Nance, makalesinde bu yapılar için alternatif bir açıklama öne sürüyor: Seahenge ve yakındaki ahşap çember, Yaz’ın uzamasını ve sıcak havaların geri dönmesini amaçlayan ritüeller için aşırı soğuk bir iklim döneminde inşa edildi.

Nance, “Seahenge ahşaplarının tarihlendirilmesi, bunların ilkbaharda kesildiğini gösteriyordu ve bu ahşapların büyük olasılıkla yaz gündönümünde gün doğumu ile aynı hizada olduğu düşünülüyordu.” diyor.

“4.000 yıl önce inşa edildikleri dönemin, atmosfer sıcaklıklarının düştüğü, şiddetli kışların ve geç ilkbaharların bu ilk kıyı toplumlarını stres altına soktuğu uzun bir dönem olduğunu biliyoruz.”

“Bu anıtların büyük olasılıkla bu varoluşsal tehdidi sona erdirme ortak amacına sahip olduğu ancak farklı işlevleri olduğu görülüyor.”

Her iki anıt da bu varoluşsal tehdidi savuşturmak için inşa edilmiş olsa da Nance, bunların biraz farklı rollere sahip olduğuna inanıyor. Nance, Holme I’in folklorda anlatılan kuş “kafesine” benzeyecek şekilde tasarlandığını, henüz olgunlaşmamış bir guguk kuşunun şarkı söylemesini ve böylece Yaz’ı uzatmasını amaçladığını savunuyor.

“Yaz gündönümü, folklora göre doğurganlığı simgeleyen guguk kuşunun geleneksel olarak şarkı söylemeyi bırakıp Öteki Dünya’ya döndüğü ve Yaz’ın da onunla birlikte gittiği tarihti.”

“Anıtın biçimi, folklorda hatırlanan guguk kuşunun sözde iki kışlık meskenini taklit ediyor gibi görünüyor: içi boş bir ağaç veya ortasındaki ters çevrilmiş meşe kütüğüyle temsil edilen ‘Öteki Dünya’nın çardakları'”

“Bu ritüel, tüysüz bir guguk kuşunun dikenli bir çalılığa yerleştirildiği ve Yaz’ı uzatmak için kuşun ‘duvarla çevrildiği’ ancak her zaman uçup gittiği ‘hapsedilmiş guguk kuşu efsanesinde’ hatırlanır.”

Holme II için, Demir Çağı İrlanda’sında ve Kuzey Britanya’da anlatılan ve burada olduğu gibi, Venüs tanrıçasını huzuru yeniden sağlamak amacıyla yatıştırmak amacıyla topluluğun başına bir talihsizlik gelirse kurban edilen ‘kutsal krallar’ efsanelerine işaret ediyor.

“Kanıtlar, Venüs’ün sekiz yıllık döngüsüne denk gelen Samhain’de (şimdiki Cadılar Bayramı) her sekiz yılda bir ritüel olarak kurban edildiklerini gösteriyor.”

“Holme II’de bir tabut barındırdığı düşünülen ahşaplar, Venüs’ün hala görülebildiği 2049 yılında Samhain’de gün doğumuna doğru yönlendirilmiştir.”

“Her iki anıtın da farklı işlevlere ve ilişkili ritüellere sahip olması, ancak ortak bir amacı olması en iyi şekilde açıklanabilir: Şiddetli soğuk havayı sona erdirmek.”

University of Aberdeen. 30 Mayıs 2024.

Makale: Nance, D. A. (2024). Holme I (Seahenge) and Holme II: ritual responses to climate change in Early Bronze Age Britain. GeoJournal, 89(2), 88.