Rutubetli Büyük Saray Mozaikleri Müzesi Ziyarete Kapatıldı

Ziyaretçilerin fotoğraflarını çekerek müzenin kötü şartlarına tepki gösterdiği Büyük Saray Mozaikleri Müzesi ziyarete kapatıldı.

8 Mart Cumartesi günü, Gizem Çesmeci ve Hülya Çeşmeci kardeşler Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’ni ziyaret etti ve gördükleri kötü görüntüleri fotoğrafladılar. Daha sonra sosyal medya üzerinden Arkeofili’ye ulaşarak durumu bildirdiler. Fotoğraflarda, müze duvarlarının sıvalarının döküldüğü, çatısının aktığı ve mozaiklerin üzerine bir kova konulduğu görülüyordu.

Bunun üzerine Arkeofili, sosyal medyada “Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’ndeki mozaikler bu şartlarda mı tutuluyor? Türkiye’nin hiçbir yerinde kültür varlıklarımızın bu şartlarda tutulması kabul edilebilir değil. Yetkilileri acilen önlem almaya çağırıyoruz.” diyerek bir çağrı yayınladı.

Ardından daha önce müzeyi ziyaret eden birçok kişi Arkeofili’ye ulaşarak, müzenin uzun zamandır kötü şartlarda olduğuna dair gözlemlerini yazdı ve daha önce çektikleri fotoğrafları yolladı. Fotoğraflarda, 2022 Aralık ayından itibaren yağmur yağdığı zamanlarda mozaikleri korumak için kova konulduğu, sıvaların döküldüğü, bilgi etiketlerinin tahrip olduğu görülüyor.

Geçtiğimiz sene müzeyi gezdiğini ve 02.03.2022 tarihinde Cimer’e şikayet ettiğini belirten Musa Karakaş, şu açıklamaları yaptı:

“Yağmurlu bir günde mozaiklerin üstüne yağmur damlalarının düşmemesi için kesilmiş bir plastik kap ve kağıt havlular konulmuştu. Yine aynı rutubet ve bakımsızlık göze çarpıyordu. Özellikle sunum konusunda gerçekten çok büyük bir eksiklik vardı. Yakın zamanda yenilenen Arkeoloji Müzesi gibi bir müzeden sonra Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’nin hali gerçekten içler acısıydı. Bu ziyaretim sonrası, bu sene de 2 defa aynı müzeyi ziyaret ettim. Fakat yine yağmurlu günde alınan ilkel önlemler ve bakımsızlık göze çarpıyordu. Duvarlar bakımsız, tanıtım gerçekten berbat. Hem fiziksel hem de sunum anlamında ciddi eksiklikleri olan bir yer.”

Ziyarete kapatıldı

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, sosyal medyadan 9 Mart 2023 günü yaptığı açıklamada, Büyük Saray Mozaikleri Müzesinin ziyarete kapatıldığını duyurdu. Açıklamada, “İstanbul Büyük Saray Mozaikleri Müzemiz, deprem güçlendirme ve restorasyon çalışmalarınım yapılabilmesi amacıyla bugün itibariyle geçici olarak ziyarete kapatılmıştır. Ziyaretçilerimize duyurulur.” denildi.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, konu hakkında yaptığı açıklamada söz konusu müzenin restorasyon projesinin, bakanlığın 2023 yatırım programında olduğunu bildirdi.

“Büyük Saray Mozaikleri Müzesi yenilenmek durumunda. Projeleri, Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından İstanbul 4 Numaralı Koruma Kurulu Müdürlüğüne gönderilmiştir. Proje Bakanlığımızın 2023 yatırım programındadır.”

2015 yılında restore edileceği bildirilmişti

2015 yılının Kasım ayında yapılan bir açıklamada, Büyük Saray’ın zemininden 1932 yılında çıkarılan mozaiklere, İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuvarı uzmanları tarafından konservasyon çalışması yapılacağı bildirilmişti. Yaklaşık iki yıl sürmesi beklenen proje süresi boyunca, müzenin ziyarete tamamen kapalı olacağı aktarılmıştı. Proje kapsamında, mozaiklerin sergilendiği Büyük Saray Mozaikleri Müzesi de modern bir teşhir ve tanzim için restore edilecekti.

Büyük Saray Mozaikleri Müzesi

Sultanahmet Camisi Külliyesi’nde Arasta Pazarı içerisindeki müzede sergilenen MS 450-550 yılları arasına tarihlenen mozaikler, hem sanatsal hem de tasvir sahnelerinin zenginliği açısından büyük önem taşıyor.

Doğu Roma İmparatoru 1. Konstantin’in Büyük Saray’ın zemini için çağın önde gelen ustalarına yaptırdığı mozaikler, 1932-1935 yılları arasında yapılan kazılarda bulundu. Bu kazılarda, 5 milimetre ebatlarında kireçtaşı, pişmiş toprak ve renkli taşlardan oluşan mozaiklerin 250 metrekarelik bölümü ortaya çıkarıldı. Eserlerin 1950’li yıllarda restorasyonları yapılarak, koruma amaçlı Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’ne taşındı.

Konularını günlük hayattan, doğadan ve mitolojiden alan bu mozaikler üzerinde, kertenkele yiyen griffon, fil ve aslan mücadelesi, bir kısrağın tayını emzirmesi, kaz güden çocuklar, keçi sağan adam, eşeğine yem veren çocuk, testi taşıyan genç kız, elma yiyen ayılar ve avcı kaplan mücadelesini betimleyen sahneler yer alıyor.

Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’nde sergilenen mozaik parçalarında 150 insan ve hayvan figürü kullanılarak anlatılmış 90 farklı tema bulunuyor. “Opus Vermikülatun” tarzında olup, mermer parçaları arasına yerleştirilmiş tasvirler ile fondaki beyaz mermere uygulanan “balık pulu” tekniği dikkati çekiyor. Mozaikler, toplam 250 metrekarelik alanıyla Geç Antik Çağ’dan bugüne ulaşabilen en büyük ve çeşitli peyzaj betimlemelerinden biri olma özelliğini de taşıyor.