Rusya’da Pers Kralı I. Darius’a Ait Yazıtlı Dikilitaş Bulundu

Rusya’daki Phanagoria Sit Alanı’nda (Kırım yakınlarındaki Antik Yunan Şehri) yürütülen kazılar sırasında arkeologlar, Pers Kralı I. Darius’un imzası olan bir stel keşfetti.

Phanagoria’daki sur duvarlarının kalıntıları

Bu steli dönüm noktası niteliğinde bir bulgu olarak tanımlayan Kazı Başkanı Vladimir Kuznetsov, “herhangi bir abartma yapmaksızın ortaya çıkan stelin uluslararası öneme sahip bir keşif olduğunu” söyledi.

Aynı sit alanında gerçekleşen bir başka keşif ise antik bir istihkâm yerinin kalıntılarıydı. Araştırmacılar yaptıkları ön tarihlendirme çalışmaları sonucunda bu alanın M.Ö 6. Yüzyıldan daha geç olamayacağını tespit etti (M.Ö 5. yüzyılın ortalarından daha erken bir tarihte tahrip edildiği için) . Kazı başkanı Kuznetsov bu keşfin tüm Akdeniz ve Karadeniz bölgesi için klasik arkeoloji adına bir fenomen haline gelebileceğini söylüyor.

Deripaska Volnoe Delo Vakfı tarafından yayınlanan bir basın açıklamasına göre, mermer yazıt üzerinde bulunan yazı stili, sadece Pers Kralı I. Darius tarafından kullanılmış olan bir antik çivi yazısı. Araştırmacılar Darius’un yazdırdığı mesajın yalnızca 10% – 15% lik bir bölümünün günümüze kalabilmiş olduğunu tahmin etseler de “yazıtın deşifre edilen kısımları, stelin M.Ö 550 – 486 yılları arasında yaşamış olan Kral I. Darius adına yazılmış olduğunu doğruluyor”.

Kuznetsov, yazıtın “açık bir şekilde İyonya İsyanı’nın bastırılışına adanmış olduğunu” söylüyor. Kuznetsov’a göre yazıt “Yunanların yanı sıra Persler için de sonuçları geniş kapsamlı olan Antik Tarihin en önemli olaylarından biri bağlamında Phanagoria’ya yerini belirliyor”. Ayrıca Kuznetsov, yazıtın Karadeniz’in kuzeyindeki bu koloni ile Yunan dünyasının diğer bölümleri arasındaki bağlantının izini sürmeyi ve Karadeniz kıyılarında ilerleyen Helen medeniyetinin önemini analiz etmeyi mümkün kılacağından bahsediyor.

Volnoe Delo sponsorluğundaki ayrı bir internet sitesinde yayımlanan rapora göre yazıtta geçen isimlerden birisi de Darius’a karşı gerçekleşen isyanda ön planda yer alan ve İyonya’daki Yunan şehirlerinden biri olan “Milet”. Araştırmacılar Darius’un İyonya isyanı karşısında aldığı zaferin bir nişanesi olarak bu steli yaptırdığını ve bu stelin bir fragmanının daha sonra gemi ile Phanagoria’ya getirildiğini düşünüyorlar.

Volnoe Delo’nun açıklamasında, bugüne kadar ortaya çıkarılan ve yaklaşık 200 adetten oluşan Pers kraliyet yazıtlarının bir çoğunun Persepolis’te keşfedildiği belirtiliyor.

The Art Newspaper, Sophia Kishkovsky, 8 Ağustos 2016.