Romalılar, Bu Kesik Başı Sergileyerek Keltlere Gözdağı Vermiş

Antik bir kalenin surları yakınında bulunan kafatası, Romalıların ele geçirdikleri düşmanlara uyguladığı acımasız muameleyi gösteriyor.

Arkeologlar, İspanya’daki 2.000 yıllık bir kalenin surlarından tek bir insan kafatası çıkardı. Kafatası üzerindeki incelemeler, yerel bir askerin Romalılar tarafından vahşice öldürüldüğünü, ardından başının kesilerek diğerlerine ibret olsun diye kalenin surlarına yerleştirildiğini ortaya koyuyor.

MÖ 1. yüzyılda Roma, günümüz İspanya’sının kuzeyinde yaşayan savaşçı Kelt halkı Cantabrialılar’a karşı, İber Yarımadası’nı ele geçirmek için defalarca savaş açtı. Cantabria Savaşları (MÖ 29 ila 19) bizzat ilk Roma imparatoru Octavianus (sonradan Augustus) tarafından da yürütüldü. Bu savaşlarda Romalılar, MÖ 25’te bugünkü Palencia ilinde yer alan tahkimatlı Kelt yerleşimi La Loma (Tepe) kuşatmasında Cantabrialılar’a üstün geldi.

(İlgili: Keltlerin Kafatası Ameliyatında Kullandığı Alet Bulundu)

La Loma’da yakın zaman önce yapılan kazılarda, arkeologlar çökmüş surların içinde tek bir insan kafatası keşfetti. Journal of Roman Archaeology’de yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar, kafatasının Kelt kalesinin savunucularından birine ait olduğunu ve bu kişinin zamansız bir ölümün ardından Romalıların zaferinin bir sembolüne dönüştüğünü belirledi.

Kalenin surlarının hemen dışında, arkeologlar yüzlerce ok ucu ortaya çıkardı; bu da La Loma’nın son saatlerinde Roma oklarının sağanaklarıyla delik deşik edildiğini gösteriyor. Araştırmacıların yazdığına göre yerde, Cantabrialılar ile Romalılar arasındaki göğüs göğüse çarpışmalarda hasar görmüş zırh ve silah parçaları da dağılmış halde bulundu. Zaferin ardından Roma birlikleri surları yıkarak kaleyi tahrip etti.

İnsan kafatası kırılmış ve kalenin köşesine dağılmıştı, fakat savunma duvarlarının çöküşüyle ​​ilişkili moloz tabakasına ait olduğu açıktı.

Kafatasından elde edilen DNA analizi, kalıntının muhtemelen bölgeye yerel bir erkeğe ait olduğunu gösterdi. Araştırmacılar bu kişinin ölüm yaşını yaklaşık 45 olarak tahmin etti. Bir mezar ya da iskeletin diğer bölümlerine dair hiçbir kanıt bulunmadı.

Kafatası kemiklerindeki pullanma, açık renk, parçalı durum ve başka kemiklerin yokluğu göz önüne alındığında, araştırmacılar kafatasının gömülmek yerine doğa koşullarına maruz bırakıldığı kanaatinde.

“Duvarların yıkımı sırasında kafatası kırıldı” diyor çalışmanın başyazarı Santiago Domínguez-Solera. “Bu durum, başın birkaç ay boyunca açıkta kaldığı anlamına geliyor.”

Araştırmacılar, bu kişinin kaleyi savunurken öldüğünü ve Romalıların, yerleşimi işgal ettikleri sırada kesik başını kasıtlı olarak surların üzerine yerleştirdiğini düşünüyor.

“Sonrasında baş surun dibine düştü ve Romalılar tahkimatı yıkıp mevzilerini terk ettiklerinde oluşan molozların arasında gömüldü”.

Çalışmaya göre Roma lejyonları, yenilgiye uğrattıkları düşmanların tüm cesetlerini ya da parçalarını, özellikle de baş ve elleri sıklıkla sergilerdi. “Bu cezalandırıcı eylemler muhtemelen yıldırma stratejilerinin bir parçasıydı” diye yazan araştırmacılar, bu kesik başın bir “savaş ganimeti” işlevi gördüğünü belirtiyor. Ancak sergilemenin tam koşulları net değil.

“Başın nasıl teşhir edildiğini bilmiyoruz” diyor Domínguez-Solera. “Örneğin bir mızrağa geçirilip geçirilmediğini gösterecek kemik yüzeyinde tanısal izler yok.”

Vahşi kuşatmayı daha iyi anlamak için La Loma’da daha fazla çalışma planlanıyor.

“Bu yıl, kalenin girişinin diğer kısımlarında da insana ait başka kafatası parçaları bulduk” diyor Domínguez-Solera. “Cezalandırmalara dair daha fazla kanıt için bunları inceleyeceğiz.”

Live Science. 20 Kasım 2025.

Makale: Domínguez-Solera, S. D., Torres-Martínez, J. F., Carnicero, S., Olalde, Í., Reich, D., Mallick, S., & Rohland, N. (2025). The human skull from the siege of La Loma (Santibáñez de la Peña, Palencia, Spain). Journal of Roman Archaeology, 1–16.