Roma İmparatorluğunun Gladyatörleri

Roma İmparatorluğu zamanında savaşan birkaç farklı gladyatör türü vardı. Farklı türde zırhlar giyen ve çeşitli silahlar kullanan bu savaşçılar arenada birbirleriyle karşı karşıya geldi ve çoğu zaman ölümleriyle orada karşılaştılar.

İmparatorluk çağındaki yaygın gladyatör tiplerini bu yazıda sizler için derledik.

(İlgili: Köleliğe Başkaldıran Gladyatör Spartaküs)

Kadın Gladyatör

Araştırmacı Alfonso Manas, günümüzde Almanya’daki bir müzede sergilenen küçük bronz bir heykeli, kadın gladyatör tasviri olarak tanımlıyor. Eğer bu iddia doğruysa bu heykel, varlığı bilinen bir kadın gladyatörün ikinci görseli olacak. Kadın gladyatör, elindeki Sica’yı havaya kaldırmış şekilde tasvir ediliyor.

Sica, antik Trakyalıların kullandığı hançer ile kılıç arası, kıvrımlı küçük bir silahtı. Manas, Uluslararası Spor Tarihi Dergisi’ne verdiği söyleşide gladyatörün, Sica’sını zaferle havaya kaldırmış, büyük olasılıkla yerdeki rakibine bakarak tasvir edildiğini belirtiyor.

Thraex

Yakın zaman önce keşfedilen kadın gladyatör, Thraex olarak savaşmış gibi görünüyor. Thraex, Sica taşıyan, küçük dikdörtgen bir kalkan ve griffin resimli bir miğferle donanmış bir tür gladyatördü. Öte yandan kadın gladyatörün miğfersiz tasviri dikkatinizi çekmiştir, bunun sebebi olarak zafer jesti anlamında miğferini çıkarmış olduğu düşünülüyor. Yukarıdaki görsel eğlence amaçlı düzenlenen sahte bir gösterinin  parçası olarak bir Thraex gladyatörünün günümüzdeki canlandırmasını gösteriyor. Fotoğraf, erkeklerin Thraex olarak dövüştüklerinde üstsüz dövüştüğü detayına da yer veriyor.

Eques Galdyatörü

Bir erken Orta Çağ kaynağına göre Eques dövüşleri gladyatör oyunlarının açılış sahnesiydi. İspanyol bilgin Sevillalı Isidore, 7. yüzyılda “Askeri standartlardan önce gelen iki süvari, arenaya girerdi ve hafif silahlar taşırlardı.” diyor. Ayrıca dövüşmeye mızrakla başladıkları ve atlarından düştüklerinde diğer silahlara geçtikleri tahmin ediliyor. Yukarıdaki görsel, bu galdyatörlerin o zamanlarda nasıl göründüklerini betimliyor.

Provokatör

Provokatör, hatrı sayılır miktarda zırh giyen bir gladyatördü. Kılıcıyla birlikte zırh göğüslük, siperlikli bir miğfer ve boyun koruyucu giyiyordu. Ayrıca dikdörtgen şekilli bir kalkan da taşıyordu. Sol bacağında bir de bilek zırhı olurdu. Kibyra’da bulunan bir rölyefteki bu görsel, dövüşen provokatörleri gösteriyor.

Hoplomachus

Hoplomachus, antik Yunan hoplitlerine benziyordu. Ağırlıklı olarak bir mızrak kuşanır, küçük yuvarlak bir kalkan taşır ve sağ koluna bir kolluk takardı. Bir kandile ait bu parçada, soldaki gladyatör bir Hoplomachus’tu.

Murmillo

Murmillo, kendine özgü bir tepesi olan siperlikli miğfer giyerdi. Dikdörtgen şekilli, büyük bir kalkan takardı. Genelde Thraex ile eşleşir, büyük kalkanı sayesinde de Thraex’e karşı avantajlı konumda olurdu. Yukarıdaki matara, bir Thraex’i yenilgiye uğratan bir Murmillo’yu gösteriyor.

Retiarius

Bir “ağ adam” olan Retiarius kalkan kullanmaz; üç dişli mızrak, hançer ve ağdan oluşan bir üçlüyle arenaya çıkardı. Aynı zamanda sol omzunda metal bir koruyucusu vardı. Çarpışmada Secutor olarak bilinen gladyatörle karşı karşıya getirilirdi. Secutor, Murmillo ile aynı savaş ekipmanıyla donatılmıştı. Farklı olarak Retiarius’un ağından korunmak amacıyla daha iyi oturan bir miğferi vardı. Retiarius ise miğfersiz çarpışırdı.

Essedarius

İki tekerlekli savaş arabasıyla yarışan bir Essedarius, karşılaşmaları arabasıyla başlatan ancak sonunu araba üstünde bitiremeyen bir savaşçıydı. Temsillerinin azlığı sebebiyle, uzmanlar Essedarius’un taktikleri veya ekipmanları hakkında çok az bilgiye sahip. Yukarıdaki görsel arabalı gladyatörlerin arabalarını kaybettikten sonra yerde devam eden çarpışmasını temisl ediyor.

Gladyatörlerin Sonu

Roma tarihi boyunca hangi türde olursun olsun gladyatörler popüler, ancak aynı zamanda acımasız bir eğlence aracıydı. 5. yüzyılın başlarında İmparator Honorius yasaklayana dek oyunlar devam etti. İşin ilginç yanı Honorius’un saltanatı aynı zamanda Batı Roma’nın sonunu getiren olaylardan olan Roma’nın Vizigotlar tarafından yağmalanmasına da tanıklık etti. Günümüzde Royal Ontario Müzesi’nde sergilenen bu gladyatör miğferinin, oyunların son yüzyılına ait olduğuna inanılıyor.

Live Science. 17 Nisan 2012.