Roma Dünyasından Eşsiz Bir Renk: Pompeii Grisi

Pompeii’deki freskler üzerine yapılan yeni bir çalışma, Roma dünyasının renk paletine ait yeni bir tonu ortaya çıkardı: Pompeii Grisi.

Pompeii Arkeoloji Parkı ile çeşitli İtalyan üniversiteleri arasındaki işbirliğiyle gerçekleştirilen bu araştırma, Antik Roma’da kullanılan resim tekniklerini anlamada önemli bir ilerleme niteliğinde.

Çalışma, Sannio Üniversitesi Fen ve Teknoloji Bölümü ile Napoli Federico II Üniversitesi’nin Yer, Çevre ve Kaynak Bilimleri Bölümü’nden araştırmacılar tarafından yürütüldü. Araştırmanın amacı, Pompeii’de MÖ 3. yüzyıldan MS 79’daki Vezüv patlamasına kadar kullanılan pigmentlerin bileşimini analiz etmekti.

Mikroskopi ve spektroskopiyi birleştiren invaziv olmayan bir analiz yöntemi kullanan bilim insanları, Roma duvar resminde kullanılan geniş bir renk yelpazesini tanımlamayı başardı.

(İlgili: Pompeii’de Dionysos Kültünü Tasvir Eden Devasa Fresk Bulundu)

Yapılan analizlerin sonuncusu, Pompeii’de yakın zamanda kazısı tamamlanan Thiasus Evi’nin kırmızı odasında gerçekleştirildi. Bu alan, fresklerdeki renk uygulamalarını anlamak açısından büyük önem taşıyor.

Analizler, antik Roma fresklerinde kullanılan pigmentlerin hem doğal hem sentetik, organik ve inorganik kökenli olduğunu ortaya koydu. Bu çeşitlilik, Roma ressamlarının oldukça geniş bir renk yelpazesine sahip olduğunu gösteriyor.

Araştırmayı yürüten ekip, antik sanatçıların pigmentleri nasıl orantılı biçimde karıştırarak tonlar oluşturduğunu da inceledi. Özellikle Mısır Mavisi (Egyptian blue), beyaz kurşun (white lead) ve kırmızı kurşun (red lead) gibi pigmentlerin ustalıkla birleştirildiği tespit edildi.

Araştırmanın en dikkat çekici bulgularından biri, Roma dünyasında daha önce bilinmeyen bir renk tonu olan Pompeii Grisi’nin tanımlanmasıydı. Bu özel ton, barit (baryum sülfat) ve alunit içerdiği için benzersiz; ayrıca antik Akdeniz duvar resimlerinde baryum sülfat kullanımına dair ilk kanıtı sunuyor.

Bu minerallerin karışımı, pigmente belirgin bir gri ton ve özgün bir renk derinliği kazandırıyor. Renk, muhtemelen resim kompozisyonlarında gerçekçilik ve hacim etkisini artırmak için kullanılmış olabilir.

Bu keşif, aynı zamanda Pompeii fresklerinin korunması açısından da büyük önem taşıyor. Pompeii Arkeoloji Parkı Direktörü Gabriel Zuchtriegel, bu tür bilimsel çalışmaların, oldukça hassas durumda olan fresklerin restorasyonu ve korunması açısından hayati olduğunu vurguluyor. “Fresklerin korunması için ayrıntılı bilgi gerekli ve bu çalışma bu açıdan çok değerli”.

Sannio Üniversitesi’nde Petrografi ve Petroloji doçenti olan Prof. Celestino Grifa, bu çalışmaların antik Roma duvar resmi tekniklerine dair önemli bir adım olduğunu belirtiyor: “Pigment karışımlarındaki renk bileşenlerini doğru şekilde nicelendirebilmemiz, bizlere antik ressamların sanatsal süreçlerini yeniden gözden geçirme olanağı sundu.”

Bu gelişme, Pompeii’deki pigmentlerin analiz edilmesi ve belgelenmesine yönelik devam eden bir çalışmanın parçası. Son olarak Thiasus Evi ve yakın zamanda keşfedilen Dionysos’un Megalografisinde de benzer bulgulara ulaşılmıştı.

Parco Archeologico di Pompei. 15 Mart 2025.

Makale: Grifa, C., Germinario, C., Pagano, S., Lepore, A., De Bonis, A., Mercurio, M., … & Amoretti, V. (2025). Pompeian pigments. A glimpse into ancient Roman colouring materials. Journal of Archaeological Science, 177, 106201.