Roma Dönemine Dayanan Çözülememiş Semboller

İsim dediğiniz nedir ki? Bu sorunun cevabı, günümüz İskoçya’sında yaşamış Keltçe konuşan bir halk olan Piktler için “somon-canavarı” veya “balık-çiçeği” benzeri bir şey olurdu. Bu ilginç kelime kombinasyonları, MS 3. ve 10. yüzyıllar arasında yaşamış bu çiftçi toplumunun yüzlerce kaya anıta ve kemik alete kazıdıkları 30 gizemli sembolden yalnızca ikisi.

Piktlerin kullandığı sembollerden bazıları.

Henüz deşifre edilmemiş bu semboller yüzyıllardır araştırmacıların zihnini kurcalıyor. Sevindirici haber ise arkeologların en erken sembollerin ne zaman ortaya çıktığını öğrenmeye bir adım daha yaklaşmış olması.

Pikt sembollerinin birçoğu kaya üzerine kazındığı için, bu semboller organik maddelerdeki çürüme oranını ölçmeye dayanan geleneksel yöntemlerle tarihlendirilemiyor. Bu nedenle arkeologlar, dünyanın bu kısmında, şekilsiz kayalar üzerine kazınmış böylesi sembollerin genellikle MS 5. yüzyıl dolaylarına tarihlendiğine dair ortaya atılmış herhangi bir kesinliği olmayan kanıya odaklanmış durumda. Ancak son derece tesadüfi olan bu kanının doğrudan tarihleme kadar kesinlik sağladığı kabul edilmiyor.

(Kimdi Bu Barbarlar?)

Semboller, 19. yüzyılın başlarında bir grup çocuk tarafından İskoçya’nın doğu kıyısındaki bir Pikt şehri olan Dunnicaer’e ait bir duvarda keşfedilmişti. Görevliler, bölgede yapılan güncel arkeolojik kazılarda, korunmuş birkaç kıymık odun ve antik ocakta bulunmuş bir kömür parçası olmak üzere organik madde izlerine de rastladı.

Bilim insanlarınca, bulunan organik maddelere ve daha iç kısımlardaki bir bölgeden alınmış odunlara yapılan radyokarbon tarihlemede bu maddelerin MS yaklaşık 200 ila 300 yılları arasına dayandığı tespit edildi. Orkney Adaları’ndaki bir Pikt şehrinde keşfedilmiş yukarıda fotoğrafı görülen öküz kemiği ve kemik iğneye yapılan tarihlemede ise bu buluntuların MS yaklaşık 400’e tarihlendiği belirlendi. Tüm bunlar göz önüne alındığında, bulgular Pikt sembollerinin en az erken 3. yüzyıla tarihlendiğini gösteriyor.

(1400 Yıl Önce Vahşice Öldürülen Adamın Yüzü Canlandırıldı)

Bu da sembollerin daha önce düşünüldüğünden neredeyse 200 yıl geriye dayandığı anlamına geliyor. Keşfedilen bu yeni zaman çerçevesi, Roma yazı sisteminin bölgedeki yayılımıyla da uyuşuyor. Bu durum, Pikt yazımının düşmanlarına ilham vermiş olabileceğini gösteriyor. Araştırma yazarlarına göre, Piktler Roma alfabesini benimsememiş olsa da önemli yer ve isimleri belirtmek için sembol kullanma fikri kafalarına yatmış olabilir. Kaya anıtlardan bazılarında önemli şehir ve yöneticilerin isimlerinin kazılı olduğu düşünülürse bu iddia anlam kazanıyor.

Science Mag. 26 Ekim 2018.

Makale: Noble, G., Goldberg, M., & Hamilton, D. (2018). The development of the Pictish symbol system: inscribing identity beyond the edges of Empire. Antiquity.