Portekizli Kaşif Vasco da Gama’nın Filosuna Ait Gemi Bulundu

Umman kıyısında, 16. yüzyılda Hindistan’a yaptığı ikinci yolculukta Portekizli kaşif Vasco da Gama tarafından yönetilen filoya ait bir batık keşfedildi.

Enkazın ortasındaki batıkta oldukça ilginç eserler bulundu.

Umman sularında bulunan batığın muhtemelen Esmeralda adlı gemi olduğu tahmin ediliyor. Batığın, şimdiye kadar Avrupa’nın keşif dönemine ait bulunmuş en eski batık olduğu düşünülüyor.

Batık ilk olarak 1998 yılında, kaşif Vasco da Gama’nın Hindistan’a direkt deniz rotasını keşfinin 500. yıldönümünde, Portekiz arşivlerinde yapılan kapsamlı bir arama sonrasında bulunmuştu.

Batıkta bulunan Portekiz Kralı 1. Dom Manuel’in kişisel sembolü ile işaretlenmiş bakır alaşımlı disk.

Denizaltı kurtarma şirketi Bluewater Recoveries Ltd’den David Mearns, batığı Umman’dan 45 km uzaklıkta Al Hallaniyah Adası’nın kıyısına yakın bir yerde tespit etti. Mearns “Batığın bulunduğu yer, kayıtlarda geminin battığı belirtilen yerle neredeyse mükemmel bir coğrafi eşleşme sağlıyor” dedi.

Fakat batık 2013’te Umman Kültürel Miras Bakanlığı’yla ortak olan yapılan kazılara kadar araştırılmadı.

1495-1501 yılları arasında Lisbon’da basılan altın sikkeler.

Deniz tabanında gemi gövdesine ait hiçbir kereste ya da gemiye ait büyük parça bulunmadı, fakat arkeologlar gemi batığının tespit edilmesine yardımcı olan 2,800 eser bulundu. Başka bir gemiyle birlikte Esmeralda gemisi, Da Gama’nın 1503’te Hindistan’dan Lizbon’a dönerken geride bıraktığı 5 gemilik filonun baş gemisiydi.

Bu iki baş gemi, Da Gama’nın dayıları Vicente ve Brás Sodré tarafından yönteiliyordu. Gemilerin güneybatı Hindistan kıyılarındaki sularda devriye gezmesi ve yeni kurulmuş Portekiz fabrikalarını koruması gerekiyordu. Fakat bunun yerine gemiler Arap Yarımadası ve Afrika arasındaki Aden Körfezi’ne giderek Arap gemilerini yağmaladı, arkalarında hiçbir canlı insan bırakmadı ve yağmaladıktan sonra gemileri yaktı.

İndio denilen, özellikle Hindistan ile ticaret yapabilmek için 1499’da Dom Manuel tarafından yaptırılan gümüş sikke.

1503 Mayıs’ında filo Al Hallaniyah adasında demir atmıştı. Yerel balıkçılar Portekizlileri yaklaşan tehlikeli bir fırtına konusunda uyardı. Filonün daha küçük gemileri adanın diğer kısmındaki güvenli bir noktaya çekilirken, demir çapalarının yeterince dayanıklı olduğuna güvenen Sodré kardeşler bu uyarıyı umursamadı. Fakat rüzgarlar başlayınca, fırtına Esmeralda ve diğer gemi olan São Pedro’yu demirlendikleri yerden ayırarak kayalıklı sahil şeridine çarptı.

Mearns International Journal of Nautical Archaeology (Uluslararası Sualtı Arkeolojisi Dergisi)’ndeki makalede “São Pedro’daki denizcilerin çoğu düşen gemi direği ve halatlar üzerinden karaya çıkarken, Esmeralda’daki, filo kumandanı Vicente Sodré dahil herkesin sulara gömüldüğü bildirilmiş” diyor.

Alanda bulunan 35 taş gülleden biri. Her bir topun üstüne “VS” harfleri kazınmış. büyük ihtimalle Esmeralda’nın komutanı Vincente Sodré’un baş harfleri.

Batık alanında bulunan önemli eserlr arasında, üstünde Portekiz kraliyet arması bulunan bakır alaşımı bir disk, üstünde “498” yazılı ve büyük ihtimalle geminin 1498 yılında yapıldığını gösteren bir bronz çan, Lizbon’da 1495 ve 1501 arasında basılan altın sikkeler, ve çok nadir bulunan, Indio isimli bir gümüş sikke bulundu. Bu silleler 1499 yılında özel olarak Hindistan’la ticaret için yapılmıştı.

“Gümüş Indio’nun aşırı derecede nadir olması ve bulduğumuzun dünyadaki sadece ikinci örnek olması, bu sikkenin Portekizliler tarafından özellikle Hindistan’la ticaret için kullanılması, geminin hangi millete ait olduğuna dair güçlü belirtiler” diyor Mearns.

Mearns, gemi enkazının bulunduğu yer ile tarihi kayıtlar arasında belirgin bir coğrafi ilişki olduğunu da belirtti.

Üstünde “498” yazan bronz çan. Arkeologlar bu sayının geminin 1498’de yapıldığına işaret ettiğine inanıyor.

Mearns “Bu enkazın São Pedro ya da Esmeralda’dan başka bir şeye ait olabileceğine inanmak çok zor” diye yazıyor.

Tarihi kayıtlar gemi batığının São Pedro gemisine değil, Esmeralda’ya ait olduğunu söylese de, araştırmacılar kesin kanıtların noksan olduğunu da itiraf ediyor.

Fakat bu konudaki önemli bir ipucu, üstünde “VS” harfleri kazılı 35 taş top mermisinden geliyor. Bu harfler büyük ihtimalle Esmeralda’nın komutanı olan Vincente Sodré’nin baş harflerini temsil ediyordu.

Discovery News

Görseller: BLUE WATER RECOVERIES LTD, DAVID MEARNS/OMAN’S MINISTRY OF HERITAGE AND CULTURE