Pompeii’de Yeni Kazılan Freskli ‘Siyah Oda’yı Görün

MS 79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlaması sonucu gömülen Pompeii’de yapılan yeni kazılarda çarpıcı sanat eserleri ortaya çıkarıldı.

Arkeologlar, fresklerin antik bölgenin kalıntılarında bulunabilecek en güzel freskler arasında olduğunu söylüyor.

Büyük bir ziyafet salonunun yüksek siyah duvarlarında Troyalı Helen gibi efsanevi Yunan figürleri tasvir edilmiş. Odanın neredeyse bütün haldeki mozaik zemini ise bir milyondan fazla ayrı beyaz fayanstan oluşuyor.

Pompeii’nin üçte birinin hâlâ volkanik kalıntılardan temizlenmesi gerekiyor. Mevcut kazı çalışmaları, Pompeii’nin Roma İmparatorluğu’nun insanlarına ve kültürüne açılan ilk penceresi olarak konumunun altını çiziyor.

(İlgili: Antik Romalılar Yaz Aylarında Nasıl Serinliyordu?)

Pompeii Arkeolojik Parkı müdürü Dr Gabriel Zuchtriegel “siyah odayı” BBC’ye sundu. Muhtemelen duvarların sade rengi, gün batımından sonra eğlence sırasında kullanılan lambaların duman isini gizlemek için seçilmişti.

Zuchtriegel, “Parıldayan lamba ışığında resimler neredeyse canlanıyordu” diyor.

Odaya iki adet parçalı fresk hakim. Fresklerden birinde tanrı Apollon, rahibe Cassandra’yı baştan çıkarmaya çalışırken görülüyor. Efsaneye göre Cassandra’nın Apollon’u reddetmesi, kehanetlerinin göz ardı edilmesine neden oldu.

Trajik sonuç, Prens Paris’in güzel Helen ile tanıştığı ikinci resimde anlatılıyor. Bu, Cassandra’nın sonuçta ortaya çıkan Troya Savaşı’nda hepsini mahvolacağını bildiği bir birliktelikti.

Siyah oda, 12 ay önce başlayan ve BBC’nin belgesel dizisinde yer alacak olan kazılardan ortaya çıkan son bulgular arasında yer alıyor.

“Bölge 9” olarak bilinen geniş bir konut ve ticari blok, yaklaşık 2000 yıl önce Vezüv’ün fırlattığı birkaç metrelik pomza ve külden temizleniyor. Arkeologlar, yeni buluntuları korumak için hızlı hareket etmek zorunda kalıyor ve ellerindekileri depoya kaldırıyor.

Yerinde kalması gereken fresklerin duvardan uzaklaşmasını engellemek için arka kısımlarına sıva tutkalı enjekte ediliyor. Duvarlar iskelelerle destekleniyor ve üstüne geçici çatı yapılıyor.

Baş restoratör Dr. Roberta Prisco tüm bir gününü bir kemerin çökmesini engellemeye çalışarak geçirdi.

Prisco, “Sorumluluk çok büyük. Yaptığımız işe karşı büyük bir tutkumuz ve derin bir sevgimiz var, çünkü ortaya çıkardığımız ve koruduğumuz şey bizden sonra gelen nesillerin de mutluluğu için.” diyor.

Bölge 9’da, 19. yüzyılın sonlarında yapılan kazılarda bir köşede bir çamaşırhane ortaya çıkarıldı. En son çalışma, yan taraftaki fırının yanı sıra siyah odalı büyük villayı da ortaya çıkardı.

Ekip, üç alanın fiziksel olarak sıhhi tesisat ve belirli geçitlerle ve ayrıca mülkiyet açısından birbirine bağlanabileceğinden emin. Bu kişinin kimliği çok sayıda yazıtta “ARV” baş harfleriyle ima ediliyor. Harfler duvarlarda ve hatta fırının değirmen taşlarında bile görülüyor.

Pompeii’de çalışan arkeolog Dr. Sophie Hay, “ARV’nin kim olduğunu biliyoruz: O Aulus Rustius Verus. Onu Pompeii’deki diğer siyasi propagandalardan tanıyoruz. O bir politikacı. Çok zengin. Fırının ve çamaşırhanenin arkasındaki lüks evin sahibinin o olabileceğini düşünüyoruz.” diyor.

Ancak patlama anında tüm mülklerin tadilatta olduğu açık. Kaçan işçiler çatı kiremitlerini düzgün bir şekilde istiflenmiş halde bıraktı; kireç harcı kapları hâlâ dolu, kullanılmayı bekliyor; malaları ve kazmaları hâlâ duruyor ama ahşap sapları çoktan yok olmuş.

Dr Lia Trapani, kazıdaki her şeyi katalogluyor. Deposundaki binlerce veya daha fazla sanat eseri kutusundan birine uzanıyor ve bodur, turkuaz bir külah çıkarıyor. “Bu bir çekülün kurşun ağırlığı. Tıpkı günümüzün inşaatçıları gibi Romalı işçiler de bunu dikey yüzeyleri hizalamak için kullanırlardı. Yakından bakarsanız, küçük bir Roma ipinin hala bağlı olduğunu görebilirsiniz.”

Dr Alessandro Russo, kazıdaki diğer arkeologlardan biri. Bir odadan çıkarılan bir tavan freskini gösteriyor. Patlama sırasında parçalanan, kurtarılan parçalar yapboz tarzında büyük bir masanın üzerine yerleştirilmiş. Russo, Alçı parçalarına su püskürtüyor, bu da ayrıntıların ve canlı renklerin öne çıkmasını sağlıyor.

“Mısır karakterli manzaraları görebilirsiniz; yiyecekler ve çiçekler; ve bazı etkileyici tiyatro maskeleri. Bu kazıda en sevdiğim keşif bu çünkü karmaşık ve nadir. Yüksek statülü bir birey için yüksek kalitede.”

Ancak büyük mülkün freskleri muhteşem olarak tanımlansa da, fırın hakkında öğrenilenlerin bir kısmı Roma yaşamının tamamen daha acımasız bir yönüne, yani köleliğe işaret ediyor.

Bu işte çalışan insanların, değirmen taşlarını çeviren eşeklerle yan yana, korkunç koşullarda kilit altında tutuldukları aşikar. Görünüşe göre tek bir pencere vardı ve kaçmayı önlemek için bu pencerenin demir parmaklıkları vardı.

Kazıda bulunan iskeletler de fırında keşfedildi. Düşen taşlar nedeniyle iki yetişkin ve bir çocuk ezilmişti. Bu kişilerin, tuzağa düşürülen ve patlamadan kaçamayan köleler olabileceği öne sürülüyor. Ama bu bir tahmin.

Arkeolog Dr Gennaro Iovino, “Kazı yaparken neye baktığımızı merak ediyoruz. Tıpkı bir tiyatro sahnesi gibi, sahneye, arka plana ve suçlu olan Vezüv Yanardağı’na sahibiz. Arkeologun boşlukları doldurmada iyi olması gerekir; kayıp kadronun, ailelerin, çocukların ve artık orada olmayan insanların hikâyesini anlatmak.” diyor.

BBC News. 11 Nisan 2024.