Polonya’da Demir Çağ’a Ait Ev Şeklinde Urne Bulundu

Polonya’daki bir Demir Çağı mezarında, ev biçiminde tasarlanmış 2.600 yıl öncesine ait sıra dışı bir urne bulundu.

Gdańsk Arkeoloji Müzesi, Pomeranya’daki Erken Demir Çağı ölü gömme ritüellerine dair anlayışı yeniden şekillendiren, olağanüstü biçimli bir cenaze urne’sini ilk kez halka sundu.

Yaklaşık 2.600 yıllık olduğu tahmin edilen eser, Mayıs 2023’te Bożepole Wielkie’de keşfedildi ve o zamandan beri korunmasını sağlamak ve özgün formunu yeniden ortaya çıkarmak için iki yıl süren titiz bir araştırma ve konservasyon sürecinden geçti.

(İlgili: Polonya’da Bir Dondurmacının Altında Ortaçağ Şövalyesi Bulundu)

Morfolojik olarak “ev urnesi” olarak sınıflandırılan eser, dokuz ayak üzerinde duran bir kil konut modelini andıran tuhaf yapısı nedeniyle son derece nadir bir buluntu olarak kabul ediliyor. II. Dünya Savaşı’ndan bu yana bölgede yalnızca üç benzer keşif belgelendi.

Urne’nin işlevi, kremasyon sürecinin ardından bir ya da birkaç kişiye ait yakılmış kemik kalıntılarını barındırmaktı. Bu kalıntılar, özenle düzenlenmiş taş levhalardan yapılmış bir sandık mezarın (cist) içine son birer emanet olarak yerleştiriliyordu.

Objenin tarihi, MÖ 780 ile 640 arasına, yani Doğu Pomeranya’da köklü kültürel dönüşümlerin yaşandığı bir döneme denk geliyor. Bu geçiş evresinde yerel topluluklar özellikle Kashubia bölgesinin merkezindeki tümülüs nekropollerini kademeli olarak terk etmeye başladı. Bunun yerine, yerleşim düzenlerini kuzeye kaydırarak Pobrzeże kıyılarını, Żarnowiec Platosu’nu ve Kashubia göl bölgesinin kuzey kesimini daha yoğun biçimde iskan ettiler. Bu urnenin bulunduğu alan da işte tam bu bölgeydi.

Keşif, Arkeolojik Miras Vakfı’nın yönettiği bir kurtarma kazısı sırasında gerçekleşti. Ardından Pomeranya Eyalet Anıtlar Koruma Kurulu eseri inceleme ve konservasyon için Gdańsk Arkeoloji Müzesi’ne emanet etti.

Müzeye ulaştığında, disiplinlerarası bir ekip kapsamlı bir analiz yürüttü. Bunlar arasında, içindeki insan kalıntılarının antropolojik raporu da vardı. Bu çalışma Włocławek’teki Kuyavia ve Dobrzyń Ülkesi Müzesi’nden uzman Alicja Drozd-Lipińska’ya emanet edildi.

Müze atölyelerinde yürütülen konservasyon ve restorasyon aşaması ise özellikle karmaşık ve uzun soluklu bir süreç oldu. Malzemenin yapısal bütünlüğünü sağlamak ve urnenin biçimsel bütünlüğünü yeniden oluşturmak için son derece dikkatli bir müdahale gerekti. Gdańsk Arkeoloji Müzesi’nden konservatör Agata Krasnopiórko bu teknik çalışmaların çoğunu üstlendi ve urneyi hem özgün görünümüne kavuşturdu hem de kalıcı olarak dayanıklı hale getirdi.

Bożepole Wielkie urnesinin nihai durağı ise müzenin yeni daimi arkeoloji sergisi olacak. Bu sergi, Gdańsk’taki Mariacka Caddesi’nde bulunan yenilenmiş Dom Przyrodników’ta (Doğa Bilginleri Evi) ziyaretçilere sunulacak.

Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.