Pisidia Antiocheia Antik Kenti’nde Dördüncü Kilise Gün Yüzüne Çıktı

Isparta’nın Yalvaç İlçesi’ndeki Pisidia Antiocheia Antik Kenti’nde geçen yıl bulunan kilise, bu yılki kazılarda tamamen açığa çıkarıldı. Böylece antik kentteki kilise sayısı dörde çıktı.

Yalvaç’taki Pisidia Antiocheia Antik Kenti’nde 7 yıldır yürütülen kazı çalışmalarının bu yılki bölümü 1 Aralık itibariyle sona erdi. 2015 yılı kazı sezonunda geçtiğimiz yıl bulunan kilise tamamen açığa çıkarıldı. Yedi mahalleden oluşan ve Hıristiyanlığın yayılmasında önemli bir merkez olan antik kentte, toplamda yedi kilise olduğu tahmin ediliyor.

Açığa çıkarılan kilisenin 3 nefli bir kilise olduğunu anlatan Kazı Başkanı Prof. Dr. Özhanlı yaptığı açıklamada;

“Yapının korunan kısımlarında duvarlar tamamen freskolarla (kireç suyunda eritilmiş madeni boyaların kullanıldığı resim tekniği) kaplanmış ve Hıristiyanların sembollerinin işlenmiş olduğu geometrik şekillerin çokça yapılmış olduğunu görüyoruz. Kilisenin tabanının tamamı ‘Opis Sektila’ dediğimiz mermer plakalarla kaplı. Ancak çoğu sökülüp bu yapının aşağısında bulunan bir kireç ocağında eritilmiş. Ana apsisin (mimari öğe) tabanında renkli mermer kullanılmış. Antik kent gibi kilisenin de 12’nci yüzyıla kadar ayakta kaldığı kesin. Kilise Antoniler döneminde yapılmış bir tapınağın üzerine inşa edilmiş. Roma Antiocheia’sının dindar bir kente dönüştürülmeye çalışıldığı, şu ana kadar bulduğumuz 4 kiliseden anlaşılıyor. Kentin mahalleye bölündüğünü biliyoruz. Şu ana kadar kuzey bölümde yaptığımız kazı çalışmalarında 4 kilise çıkması ve bunlardan Saint Paul Kilisesi’nin 300 kişi, diğer 3’ünün en az 150 kişi kapasiteli olması sözlerimizi doğruluyor nitelikte.” dedi.

Antik Kilisede Taş Yazıt Bulundu

Ortaya çıkarılan kilisede bir de taş yazıt bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özhanlı, “Daha önce burada Tiberius Meydanı’nın varlığı biliniyordu, ancak bu yazıtla beraber Augustus Meydanı adıyla bir meydan daha olduğunu düşünüyoruz. Yazıtta Latincesi ‘Tanrı için toplanma alanı’ olarak yazan bir söz var. Ayrıca yine kilise içersinde 6 mezarın bulunması, kiliselerin ileri dönemde nekropol olarak kullanıldığını göstermiş oldu” diye konuştu.

Hıristiyanlıkla Birlikte Metropole Dönüşmüş

Uzun süredir devam eden kazı çalışmalarında Pisidia Antiocheia Antik Kenti’nin tarihçesiyle ilgili de önemli bulgular elde ettiklerini kaydeden Prof. Dr. Özhanlı, şöyle dedi:

“Şöyle bir şanssızlığı var Antiocheia’nın, temel düzeyinde korunmuş bir kent. Yani toprak yüzeyinde herhangi bir kalıntıya rastlanılmamakta. Yoğun bir rüzgar dolgusu olan kentin yaklaşık 2 metre derinliğinde kazdığımızda yine yapıların temel düzeyinde korunmuş olduğunu görüyoruz. Ancak detaylara baktığımızda Antiocheia’nin gerek Helenistik dönemdeki önemi daha sonra Roma dönemindeki kolonizasyonun başkenti olması ve Hıristiyanlıkla birlikte burasının metropole dönüşmüş olmasının o ihtişamını detaylarda görmek oldukça mümkün.”

Afrodit Heykelciği Bulundu

Bölgedeki kazı çalışmalarında çıkarılan eserler içersinde Knidos Afrodit (Çıplak Afrodit) heykelciği bulunduğunu belirten Prof. Dr. Özhanlı, aynı zamanda çok sayıdaki kemik işçiliği eseriyle antik kentte kemik atölyelerinin olduğu izleniminin ortaya çıktığını anlattı. Antik kentin bir din merkezi olmasının yanı sıra, askeri üs olarak da kullanılmış olduğuna ilişkin kuvvetli veriler bulunduğuna işaret eden Prof. Dr. Özhanlı, “Antik kentin geçmişte metal işçiliğinde de ileri seviyede olduğunu görüyoruz. Bu da burasının askeri garnizon olarak kullanılmasından kaynaklanıyor olmalı. Silah parçalarından tutun da mimari yapılarda kullanılan metal aksamlar ve atların takımlarında kullanılan materyaller bunu gösteriyor” dedi.

Şehir Yakılmış

Kazı çalışmalarında ortaya çıkan yanık tabakasının kentte büyük bir yangın çıktığı ve bu yüzden terk edildiği ya da terk edildikten sonra yakıldığına ilişkin şüpheler uyandırdığını anlatan Prof. Dr. Özhanlı, 2015 yılı kazı sezonunda sadece kazı çalışmaları yapılmadığını, müze müdürlüğü ile ortak bir çalışma yaparak metal kataloğu, taş eserler kataloğu ve rehberler için Pisidia Antiocheia kılavuzu hazırlandığını da söyledi.

DHA