Pireneler’de Süt Tüketiminin İlk Kanıtları Bulundu

İspanya’daki Chaves ve Puyascada mağaraları, 7.500 yıl önce Pireneler’de süt ve domuz tüketimine dair ilk kanıtları sunuyor.

Barselona Özerk Üniversitesi, Zaragoza Üniversitesi ve Strasbourg Üniversitesi tarafından İspanya’nın Huesca eyaletinde bulunan Chaves ve Puyascada mağaralarının kalıntıları üzerinde yürütülen ortak çalışma, Pireneler’de yaklaşık 7.500 yıl önce Neolitik dönemin başlangıcında süt ürünlerinin tüketimi ve işlenmesinin yanı sıra domuz tüketimine dair ilk doğrudan kanıtı ortaya koyuyor.

“Archaeological and Anthropological Sciences” dergisinde yayımlanan sonuçlar, bu ürünlerin ilk olarak Pirene dağlarında çok daha sonra kullanıldığı inancı konusunda şüphelere yol açıyor.

Tarih öncesi kapların içeriğinin ve kullanımının analizi, geçmiş toplumların beslenme şekilleri ve geçim pratikleri hakkında değerli bir bilgi kaynağı haline geldi.

(İlgili: Tibetliler Binlerce Yıl Önce Süt Ürünleri Tüketiyorlardı)

Deniz seviyesinden 640 metre yükseklikteki Cueva de Chaves’in (Bastaràs) Huescan bölgelerinde ve deniz seviyesinden 1.300 metre yükseklikte, Pirene dağlık bölgesindeki Espluga de la Puyascada’da (La Fueva) bulunan malzemeler üzerinde yürütülen araştırma, Neolitik Çağ’ın erken dönemlerinde Pireneler’de süt ürünleri tüketimine ve işlenmesine ilişkin ilk doğrudan kanıtları ortaya çıkardı.

Çalışma, Barselona Özerk Üniversitesi (UAB) ve Zaragoza Üniversitesi’nden prehistoryacılar ile Fransa Strasbourg Üniversitesi’nden kimyagerler tarafından Huesca Müzesi’nde sergilenen buluntular üzerinde yürütüldü.

Araştırma, organik kalıntıları tanımlamak için kullanılan tekniklerin ve hayvan kökenini belirlemek için yağ asitlerinin izotopik karakterizasyonunun yanı sıra seramiklerin morfolojisi ve işlevselliği ile her iki alanın arkeozoolojik çalışmalarından elde edilen verilerin bir kombinasyonu yoluyla gerçekleştirildi.

36 seramik kabın iç kısmındaki killi matriste korunan organik kalıntıların analizi, 7.500 yıl önce Orta Pireneler’de süt ürünlerinin zaten işlendiğini ve tüketildiğini gösteriyor. Süt yağı kalıntıları ile çanak çömleklerin farklı formları arasındaki korelasyon, ayrıca, tüm süreçlerin (hazırlama, tüketim ve depolama) her iki yerleşimde de gerçekleştirildiğini düşündürüyor.

Bu çalışmanın yapıldığı Strasbourg Üniversitesi’nden araştırmacı ve makalenin başyazarı Nàdia Tarifa, bu bulguların, “Pireneler’de süt ürünleri tüketiminin çok daha sonra başladığının düşünüldüğü önceki değerlendirmeleri sorgulattığına dikkat çekiyor.

Tarifa, “Dağlık bölgelerdeki tarih öncesi sosyal dinamiklerin kıyı bölgelerine kıyasla daha yavaş ya da ‘daha az gelişmiş’ olduğu düşünülüyordu. Çalışmamız, Neolitik dönemin çok erken aşamalarında bu dağlık bölgelerde süt besiciliğine işaret eden, her iki yerleşimde yürütülen önceki faunistik çalışmalara sağlam kanıtlar ekliyor” diyor.

Çalışma aynı zamanda domuzdan elde edilen ürünlerin her iki bölgede de seramik kaplarda nasıl işlenmiş veya depolanmış olabileceğini gösteriyor ki bu da bu türün erken dağ çiftçiliği ekonomileri için önemine işaret ediyor.

Süt için elde edilen sonuçların aksine, araştırmacılar iki bölge arasında geviş getiren hayvan ve domuz etinden yararlanma açısından da farklılıklar gözlemledi. Espluga de la Puyascada’da geviş getiren hayvan etinin, Cueva de Chaves’de ise domuz etinin baskın olduğu görüldü. Bu farklılıklar, yerleşimlerin ve çevrelerinin özellikleriyle ve et işleme yöntemleriyle ilgili olabilir.

Araştırmacılar ayrıca işlenmiş sebzelerin yanı sıra çam reçinesi kalıntıları da tespit etti. Bu madde, kapların içini su geçirmez hale getirmek için kullanılmış olabilir.

Sonuçlar, Pirene bölgesinde erken Neolitik dönemde entegre tarım ve hayvancılığa dayalı, yani birinin diğerini desteklediği karma bir ekonominin olduğu ve ana et ve süt kaynağının koyun sürüleri olduğu fikrini destekliyor.

Barcelona Üniversitesi’nde araştırmacı ve çalışmanın ortak yazarı Alejandro Sierra’ya göre, bu çalışma, Pireneler’deki erken Neolitik dönemdeki tüketim alışkanlıklarının ve kaynakların teknolojik kullanımının daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. Bulgular, özellikle dağlık bölgelerdeki eski toplumların sosyal ve ekonomik dinamiklerine ilişkin anlayışımızı derinleştirecek yeni araştırma yolları açıyor.

Barselona Özerk Üniversitesi (UAB). 17 Haziran 2024.

Makale: Tarifa-Mateo, N., Laborda, R., Sierra, A., Montes, L., Utrilla, P., Saña, M., Motsch, E., Schaeffer, P., Adam, P., (2024). Milk production in pottery. Evidence for various exploited resources used by the first farmers in Central Pyrenees using the morphological, chemical and stable carbon isotopic composition of organic residues from ceramic vessels. Archaeological and Anthropological Sciences, 16,101.