Peru’daki İşçiler, Kahverengi Saçlı 1.000 Yıllık Mumya Buldu

Bu mezar, Peru’daki İnka İmparatorluğu’nun yükselişinden önce Chancay kültürüne ait balıkçılardan bir çocuğa ait olabilir.

Peru’nun Lima kentinde yeni boru hattı döşeyen altyapı işçileri, İnka öncesi döneme ait bir mezarla karşılaştı: 10 ila 15 yaşları arasında olduğu tahmin edilen bir çocuğun 1.000 yıldır bozulmadan duran mumyası bulundu.

Yüzeyin yaklaşık 1,2 metre altında oturur pozisyonda bulunan mumyanın başında hâlâ koyu kahverengi saç tutamları görülüyordu.

“Kalıntılar ve mezar eşyaları, 1.000 ila 1.200 yılları arasında gelişmiş bir stile ait gibi gözüküyor” diyor gaz şirketi Cálidda’nın bilimsel koordinatörü arkeolog Jesus Bahamonde.

(İlgili: Peru’daki Mumyalarda Karmaşık Dövmeler Ortaya Çıktı)

İşçiler bu keşfi, şehrin Puente Piedra bölgesindeki doğal gaz boru hattı ağını genişletirken yaptı. Eskiden tarım alanı olan bu bölge, son yıllarda konut alanına dönüştürüldü.

Haziran ortasında işçiler, yaklaşık 50 cm derinlikte huarango (bir ağaç türü) gövdesine rastladı. Bahamonde’ye göre bu gövde bir mezar işareti olarak kullanılmış olabilir. Mumya, bu ağaç gövdesinin birkaç metre altında, kefen benzeri bir bezle sarılı haldeydi. Yakınında ise çanak çömlek, tabak ve sürahiler gibi mezar eşyaları bulundu.

“Bu tabak ve kaselerin bazılarında yengeç gibi kabuklu deniz canlılarının kalıntılarına rastlandı” diyen Bahamonde, bu bulgunun çocuğun beslenme alışkanlıklarını anlamalarına yardımcı olacağını söylüyor.

Bazı seramiklerde geometrik desenler ve balıkçı figürleri yer alıyor. Bahamonde, batıya — denize — bakan şekilde gömülen mumyanın Chancay kültürüne ait bir balıkçı topluluğundan geldiğini düşünüyor.

İnka İmparatorluğu’nun 15. yüzyıldaki yükselişinden önce, Chancay kültürü Peru kıyılarında yaklaşık 1.000 ile 1.500 yılları arasında gelişmişti. Avrupalılar bölgeye 16. yüzyılda ulaştı ve bölge zamanla yaklaşık 10 milyon nüfuslu gelişmiş bir metropole dönüştü.

Lima’nın zengin tarihi nedeniyle, Cálidda gibi altyapı firmalarının kazı çalışmalarında arkeolog bulundurmaları yasal bir zorunluluk. Şirket yaptığı açıklamada, bu keşfin “her projenin ayaklarımızın altındaki mirası koruma fırsatı olduğunu hatırlattığını” söylüyor.

Şirket yaklaşık on yıl önce Lima’da doğal gaz altyapısı kurmaya başladı ve o zamandan bu yana Peru Kültür Bakanlığı denetiminde 2.200’den fazla arkeolojik buluntu ortaya çıkarıldı ve koruma altına alındı.

“Kıyı Peru’sunda, özellikle Lima’da arkeolojik kalıntılar bulmak çok yaygın. Bunlar çoğunlukla mezar yapıları: lahitler, gömütler ve bunlar arasında mumyalanmış bireyler de var” diyor Peru Arkeologlar Derneği Dekanı Pieter Van Dalen.

Van Dalen, bu tür yüzyıllar öncesine ait mumyaların çoğunun doğal yollarla korunduğunu, derilerinin sıcak iklim nedeniyle kuruyup susuzlaştığını açıklıyor. Öte yandan kasıtlı olarak mumyalanmış bireyler genellikle oturur pozisyonda ve elleri yüzlerinde bulunuyor.

Peru’nun en ünlü arkeolojik alanı, 15. yüzyılda And Dağları’na inşa edilmiş antik İnka kenti Machu Picchu. Ancak ülkede 3.000 yıllık tarihi kapsayan on binlerce başka arkeolojik alan da yer alıyor. Yüzlercesi yalnızca Lima’da bulunuyor.

Şehir büyüdükçe yeni keşifler de ortaya çıkıyor. Son yıllarda havalimanlarında, adliyelerde ve hatta özel mülklerde yapılan inşaatlar sırasında da arkeolojik buluntulara rastlandı.

“Lima’da 3.000 yıllık tarih gerçekten de ayaklarımızın hemen altında” diyor Cálidda arkeologlarından Cecilia Camargo. “Neredeyse her ilçede keşif yaptık.”

Smithsonian Magazine. 2 Temmuz 2025.