Peru’da Silahlarıyla Gömülmüş 9.000 Yıllık Kadın Bulundu

9.000 yıl önce mızrak uçları gibi taş aletlerle gömülen genç bir kadın, muhtemelen geyikler de dahil olmak üzere birçok hayvan avlamıştı.

Bu keşif, uzun süredir devam eden, Amerikalar’daki eski avcı-toplayıcı topluluklardaki cinsiyet rollerine ilişkin varsayımları tersine çevirebilir.

“Kuzey ve Güney Amerika’daki günümüz avcı-toplayıcı topluluklarında, kadınlar, avcıların en az üçte birini, belki de yarısını oluşturuyor.” diyor California Üniversitesi’nden Randy Haas.

Ancak, geçtiğimiz yüzyılda tarihöncesi kadınların mezarlarında yapılan arkeolojik incelemeler sonucu avcılık aletleri bulunmuş olsa da, Haas’a göre, bilim insanlarının cinsiyet rollerine ilişkin önyargılarını bir kenara bırakması ve gördüklerini tahakkuk etmek için And Dağları’ndaki genç bir kadının kemiklerinin ortaya çıkması gerekti.

(4.000 Yıl Önce Bazı İşler Zaten Cinsiyete Göre Belirlenmişti)

“Batı kültüründe cinsiyetçi, kadınların geçmişte avcı olduğunun kabul edilmesini yavaşlatan bir ideoloji var.” diyor Haas, kendisinin bile yaptığı keşif karşısında “maalesef şaşırdığını” ekliyor. “Oldukça ileri görüşlü bazı feminist akademisyenler bile kadınların avcı olmadığını kabul etmişti.”

Haas ve meslektaşları, 2018’de Güney Peru’da yerin yaklaşık bir metre altında bir mezarda bulunan kemik ve dişler üzerinde karbon tarihlendirme ve protein analizi yaptı. Sonuçlar, insan kalıntılarının 8.700 ila 9.000 yıl önce, mızrak uçları, kasaplık işlemleri için bıçaklar ve dövme bıçakları da dahil 24 parçalık bir avcılık alet takımıyla defnedilen 17-19 yaşlarında bir kadına ait olduğunu kesin olarak kanıtlıyor. Bölgedeki parçalanmış geyik ve deve kalıntıları da avladığı hayvanlara işaret ediyor.  

Genç kadının istisnai bir avcı olduğunu varsaymak yerine, Haas, en az 8.000 yıl önce ve “Alaska’dan Arjantin’e” her yerden avcılık aletleriyle gömülmüş insanlara ilişkin yayınlanmış diğer keşifleri içeren bilimsel arşivleri kontrol etti. Belirlediği 27 mezarda, defnedilen avcıların neredeyse yarısı kadındı.

Ancak kadın iskeletleriyle gömülmüş avcı bıçaklarını içeren bu beklenmedik keşiflerle karşılaşınca, raporları oluşturan arkeologlar genellikle ya kendi cinsiyet analizlerini sorgulamış ya da mızrak uçları ve bıçakların yemek pişirmek için kullanıldığını açıklamıştı. 

“Peru keşfi aslında avlanan diğer cinslere uyuyor, örneğin etoburlar ve insan olmayan primatlara.” diyor Haas. “Aslında toplumumuzdaki iş bölümüne ilişkin basmakalıp Batı yargılarının gözünden baktığımızda bu çok şaşırtıcı.” 

New Scientist. 4 Kasım 2020.

Makale: Haas, R., Watson, J., Buonasera, T., Southon, J., Chen, J. C., Noe, S., … & Parker, G. (2020). Female hunters of the early Americas. Science Advances, 6(45), eabd0310.