Paskalya Adasında Yeni Bir Moai Heykeli Keşfedildi

Paskalya Adası’nın ikonik heykellerinden olan, daha önce bilinmeyen bir Moai heykeli, kurumuş bir göl yatağına gömülü olarak bulundu.

Paskalya Adası’nın devasa oyma monolitlerinden biri olan daha önce bilinmeyen bir moai heykeli, kurumuş bir göl yatağının altında gömülü olarak bulundu.

Rapa Nui olarak da bilinen Paskalya Adası, Şili’nin batı kıyısının yaklaşık 3.540 kilometre açığında yer alıyor ve yaklaşık 8.000 kişiye ve yaklaşık 1.000 moai heykeline ev sahipliği yapıyor.

Moai heykellerini yapmak için kullanılan volkanik taşın çoğunu sağlayan volkanik bir krater olan Rano Raraku Gölü çevresindeki yamaçlar da dahil olmak üzere ada genelinde bulunan diğer heykellerin aksine, bu moai beklenmedik bir yerde bulundu: Rano Raraku Gölü.

(İlgili: Paskalya Adası’ndaki Moai Heykellerinin Gizemi Çözülüyor)

Söz konusu krater, iklim değişikliği ve insan kullanımı gibi diğer faktörler nedeniyle son yıllarda kuruyana kadar, tatlı su barındırıyordu. PLOS One dergisinde yayımlanan 2021 tarihli bir araştırmaya göre, 2018’de göl suyu neredeyse yok olmuştu.

Pasifik Adaları’nın çevre tarihi konusunda uzmanlaşmış Arizona Üniversitesi’nde arkeoloji profesörü olan Terry Hunt, “Tüm moaileri bildiğimizi sanıyoruz ama sonra yeni bir moai ortaya çıkıyor.” diyor.

Ma’u Henua Yerli topluluğu yöneticisi Ninoska Avareipua Huki Cuadros, “İlginç olan şu ki, en azından son 200 veya 300 yıldır göl üç metre derinliğindeydi, yani o zamanlar hiçbir insan moai’yi orada bırakamazdı.” diyor.

Bu Moai 1,60 metre boyunda ve gökyüzüne bakarken yan yatmış halde bulundu. Ancak Huki, “Moai’yi bulunduğu yerden kaldırma planları olmadığını” söylüyor. “Tüm Rapa Nui topluluğuna Moai heykeline ne yapılması istediklerini sormalısınız ve en yaşlı insanlar Moai’nin orada kalmasını istiyor.”

Gövdeleri yer altına gömülü olan Moai heykelleri, oyulmuş kafaları ve yumuşak kırmızı bir taştan yapılmış şapka benzeri bir taş olan “Pukao” ile ünlü. Paskalya Adası Heykel Projesi’nin bildirdiğine göre, monolitler de muazzam boyutlarda. En büyük heykel olan Moai Paro, 10 metre boyunda ve 82 metrik ton ağırlığında. Ancak yeni bulunan heykel, adadaki çoğu heykelden daha küçük.

PLOS One dergisinde 2019’da yapılan bir araştırmaya göre, Rapa Nui’nin yerlileri, bu heykelleri MS 13. ve 18. yüzyıllar arasında yaklaşık 500 yıllık bir sürede inşa ettiler.

Hunt, “Bu heykeller bugünün adalılarının tanrılaştırılmış atalarını temsil ediyorlar. Atalarınızı onurlandıran Polinezya geleneğinin bir parçası.” diyor.

Araştırmacılar heykelle ilişkili organik madde üzerinde radyokarbon tarihlemesi yapmayı planlıyor ve böylece oymanın ne zaman yapıldığını kesin olarak belirleyebilecekler.

Araştırmacılar, “Bu Moai, bilimsel ve doğal çalışmalar için büyük bir potansiyele sahip, bu gerçekten eşsiz bir keşif çünkü ilk kez bir Rano Raraku kraterindeki bir lagün içinde bir Moai keşfedildi.” diyor.

Son birkaç yılda birkaç moai heykeli talihsiz şekilde zarar gördüğü için yeni bulgu iyi bir haber olarak karşılandı. Ekim ayında, şüpheli bir kundaklama saldırısı bazı heykelleri “tamamen kararttı” ve 2020’de bir kişi, kutsal heykellerden birine kamyonetle hasar verdi.

Bu arada British Museum’da Rapa Nui liderlerinin iade edilmesini istediği iki moai heykeli var.

AFP. 2 Mart 2023.

Live Science. 28 Şubat 2023.