Paleoantropolog Richard Leakey 77 Yaşında Hayatını Kaybetti

Dünyaca ünlü çevreci ve paleoantropolog Richard Leakey’nin bulguları, Afrika’nın insanlığın beşiği olarak tanınmasına katkıda bulundu.

Kenyalı bilim insanı Richard Leakey, 1984 yılında 1.5 milyon yıl öncesine ait neredeyse bütün haldeki insan iskeletini bulmuştu.

Dünyaca ünlü Kenyalı çevreci ve paleoantropolog Richard Leakey 77 yaşında hayatını kaybetti. Leakey’in çığır açan çalışması, Afrika’nın insanlığın doğum yeri olarak tanınmasına katkıda bulunmuştu.

Ayrıca Kenya’da kaçak avlanmayı durdurma kampanyalarına öncülük etti ve ülkenin kaçak fildişi stokunu yakmasıyla ünlüydü.

Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta, Leakey’in “ülkeye ayrıcalıklı bir şekilde hizmet ettiğini” söylüyor.

Leakey, Kenya Ulusal Müzeleri, Kenya Yaban Hayatı Servisi ve kamu hizmeti başkanı dahil olmak üzere Kenya hükümetinde çeşitli mevkilerde görev aldı.

Kenyatta, “Kamu hizmetindeki seçkin kariyerinin yanı sıra, Dr Leakey, bir dizi kurumu kurduğu ve başarıyla yönettiği Kenya’nın sivil toplumundaki önemli rolüyle biliniyor.” diyor.

Leakey, fosilleri ve eski aletleri inceleyerek insanın evrimini anlamaya çalışma uygulaması olan paleoantropolojide ebeveynlerinin ayak izlerini takip etti.

20’li yaşlarında, Leakey kendi önemli bulgularını yaptı ve çığır açan iki kitabında (Origins and People of the Lake), modern insanın atası olan Homo erectus’un ortaya çıkışını açıkladı.

Çalışmaları, ilk insanların Afrika kıtasında yaşadığına dair artan kanıtlara katkıda bulundu.

1980’lerin sonlarında, kaçak avcıların ülkenin tüm fil ve gergedan popülasyonlarını yok ettiği bir zamanda Kenya’nın Yaban Hayatı Servisi’nin başına geçmek için kariyer değiştirdi.

Koruculara kaçak avcıları gördükleri yerde vurmalarını söyledi ve büyük bir fildişi yığınının halka açık şekilde yakılmasını organize etti.

1993 yılında uçtuğu küçük bir uçak gücünü kaybederek düştü. Leakey kurtuldu ama iki bacağı da diz altından kesildi. Bu onun Kenya siyasetine girmesini ve Safina adında yeni bir siyasi parti kurmasını engellemedi. Ancak siyasi kariyeri uzun sürmedi ve 1998’de resmi yolsuzlukla mücadele misyonuyla Kenya’nın kamu hizmeti başkanı olarak rol aldı. Kenya Yaban Hayatı Hizmetine dönmeden önce bu görevde üç yıl kaldı.

Öldüğü sırada, ABD’deki Stony Brook Üniversitesi’nde Turkana Havzası Enstitüsü başkanı olarak görev yapıyordu. Enstitü, kuzey Kenya’da paleontoloji ve arkeolojide araştırma ve eğitimi kolaylaştırmak için çalışıyor.

Kenya Başkan Yardımcısı William Ruto, Leakey’in “ülkesine olan bağlılığıyla birçok Kenyalıya ilham verdiğini. Kenya’yı sevdiğini” söylüyor.

Richard Leakey, genç yaşlardan itibaren son derece bağımsız bir düşünürdü. Ailesinin arkeoloji üzerine yaptığı ünlü çalışması, seçtiği yolda kuşkusuz büyük bir etki yarattı. Ama yine de kendi yolunu buldu ve daha 20’li yaşlarındayken önemli keşifler yaptı.

Aynı zamanda bir savaşçıydı. Çocukken attan düştükten sonra kafatası kırıldı. Hayatının ilerleyen saatlerinde böbrek ve karaciğer nakli oldu, kanserle savaştı ve iki bacağını da kaybettiği bir uçak kazasından sağ çıktı. Ama hedeflerine odaklanmaya devam etti.

Ancak Kenya siyaseti zorluydu. Leakey, Daniel arap Moi hükümetinin güçlü bir eleştirmeniydi. Hatta buna karşı bir siyasi parti bile kurdu. Ancak Moi ondan kamu hizmetini yönetmesini ve yolsuzlukla mücadeleye liderlik etmesini istediğinde kabul etti. Birkaç yıl sonra istifa etti.

Ancak bilim ve koruma alanında tüm dünya için kalıcı bir iz bıraktı.

BBC News. 3 Ocak 2021.