Paleo-Eskimolar, Amerika Nüfusuna Büyük Katkı Sağlamış

Kuzey Amerika’da bin yıl yaşayan eski ve gizemli bir insan grubunun hayatta kalan hiçbir üyesi yok. Şimdiye kadar, bilim insanları iz bırakmadan kaybolduklarını düşünüyordu.

Eski bir Arktik avcı-toplayıcı popülasyonu, bugün Kuzey Amerika’nın Kuzey Kutbu’ndaki popülasyonlarına büyük bir genetik katkı yapmış. C: Illustration by Kerttu Majander/Design by Michelle O’Reilly

Ancak yeni araştırmalar, bu paleo-grubun, genlerinin bugün birkaç yerli kültürde yaşadığını gösteriyor.

Kuzey Amerika’daki ilk insanlar, yaklaşık 14.500 yıl önce Asya’dan geldi. Bir sonraki ana gen akışı ise yaklaşık 5000 yıl önce gerçekleşti ve bu insanlar arkeologlar tarafından Paleo-Eskimolar olarak bilinir.

(İlk Amerika Yerlilerini 250 Sibiryalı Oluşturuyor)

Yaklaşık 800 yıl önce, günümüzdeki Inuit ve Yup’ik halkının ataları, Kuzey Kutbu’nda bu popülasyonun yerini aldı. Sonrasındaki 100 yıl içinde ise Paleo-Eskimo kültürünün arkeolojik kanıtları ortadan kayboldu.

Paleo Eskimoların günümüzde yaşayan popülasyonlara bıraktığı genetik miras oldukça tartışmalı. Çünkü genetik olarak Kuzey Amerikalılara çok az katkı yaptıklarını savunan birçok genetik araştırma yapıldı.

Yapılan yeni çalışmada, araştırmacılar 48 eski bireyden genom çapında ve Sibirya, Alaska, Aleut Adaları ve Kanada’dan 93 modern bireyden genetik veri üretti ve bunu daha önce yayınlanmış verilerle karşılaştırdı.

Araştırmacılar, birbirleriyle nasıl ilişkili olabileceklerini belirlemek için birçok eski ve modern grubu içeren kapsamlı bir nüfus tarihi modeli oluşturmak adına yeni analiz yöntemlerini kullandı.

Stephan Schiffels, “Çalışmamızın benzersiz olmasının nedeni, sadece bu bölgedeki antik genom sayısını büyük ölçüde genişlettiği için değil, aynı zamanda tüm bu popülasyonları tek bir tutarlı modelde kapsamlı bir şekilde tanımlayan ilk çalışma olması.” diyor.

(İlk Amerikalıların Kıtaya Kayıklarla Geldiği Teorisi Güçleniyor)

Araştırmacılar, paleo grubun yoğun bir genetik iz bıraktığını buldu. Gizemli grubun genleri, Alaska, kuzey Kanada ve ABD’nin Batı Kıyısı ve Güneybatı’daki Athabaskan ve Tlingit topluluklarını içeren Eskimo-Aleut ve Na-Dene dillerini konuşan modern insanlarda bulundu.

Attu Adası, Aleut Adaları, Alaska. C: Jason Rogers

Bilim insanları, Sibirya ve Amerika arasındaki antik gen değişimini anlatan kapsamlı bir model oluşturabilecekleri kadar çok veri ürettiler.

Bu model, Na-Dene konuşan insanların, Aleut Adaları halkının ve Kuzey Kutbu’ndaki Yup’ik ve Inuit’lerin, Sibirya’daki paleo grubuyla ilgili tek bir popülasyondan gelen ataları paylaştığını gösteriyor.

Schiffels, “Bu çalışma, tüm bu popülasyonları kapsamlı ve tek bir tutarlı modelde tanımlayan ilk çalışma.” diyor.

(11.500 Yıllık Bebek Sayesinde Bilinmeyen Amerika Yerlisi Grup Keşfedildi)

Modele göre, bu grup 5.000 ila 4.000 yıl önce Alaska’ya geldikten sonra, daha güneyli Amerikan halklarına benzer ataları olan insanlarla karıştı. Daha sonra bu çiftleşmelerin torunları, Aleut Adalılarının ve Athabaskaların atalarını oluşturdu.

Dahası, Inuit ve Yup’ik halkının ataları bir zamanlar sadece Sibirya’dan Kuzey Amerika’ya giriş yapmıyordu; Bering Boğazı’ndan en az üç kez geçerek ileri geri hareket etmişlerdi.

İlk olarak, bu eski insanlar orijinal paleo grubu olarak Alaska’ya geçti; sonra Sibirya’daki Chukotka’ya döndü; Daha sonra ise, Alaska’nın modern Inuit ve Yup’ik kültürlerinin öncüsü olan Thule kültürünün taşıyıcıları olarak yine Alaska’ya gittiler.

Chukotka’da kaldıkları süre boyunca (1000 yıldan fazla süre), Inuit ve Yup’ik ataları orada yerel gruplarla karıştı. Bu yavruların genleri, Sibirya’daki Chukchi ve Kamçatka’da yaşayan modern insanlarda kaldı.

“Bu çalışmanın daha önce yapılması çok zordu. Bu popülasyonlar birbirleriyle çok yakından ilişkili ve farklı soy bileşenlerini çözmek çok zordu.”

(Sibirya’da 31.000 Yıl Önce Bilinmeyen Bir Grup Yaşıyordu)

Yakın zaman önce yapılan başka bir çalışmada araştırmacılar, 31.000 yıl öncesine tarihlenen insan dişlerini buldular ve bu dişler, şimdiye kadar Sibirya’daki insanların en eski doğrudan kanıtını sağladı.


Phys. Live Science. 5 Haziran 2019.

Makale: Pavel Flegontov et al. 2019. Palaeo-Eskimo genetic ancestry and the peopling of Chukotka and North America. Nature.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login