Orta Asya’da 15.000 Yıllık Mamut ve Gergedan Çizimleri Keşfedildi

Sibirya ve Moğolistan’da Paleolitik dönem sanatçıları tarafından aynı üslupta yapılmış yünlü mamut ve gergedan çizimleri keşfedildi.

2000’lerin başında Baga-Uygur III’de keşfedilmiş bir mamut çizimi. C: Institute of Archaeology and Ethnography

Bilim insanları, Rusya’nın Altay Cumhuriyeti’ndeki Ukok platosunda ve Kuzeybatı Moğolistan’da Baga-Uygur ve Tsagaan Salaa’daki kaya çizimlerini yakından incelediler ve birbiriyle karşılaştırdılar.

Petroglifler şu an farklı ülkelerde bulunuyor; ancak aslında birbirinden sadece 20 kilometre uzaklıktalar.

(Sibirya’da Bronz Çağa Ait Petroglifler Bulundu)

Söz konusu çizimler çoğunlukla 1990’larda ve 2000’lerin başında bulundu; ancak o zamandan beri bunlarla ilgili birçok cevapsız soru var. Özellikle, uzmanlar arasında, çizimlerin bu bölgelerde yaşamış olan nesli tükenmiş yünlü mamutları mı yoksa hortumlu fantastik yaratıkları mı gösterdiği konusunda bir anlaşmazlık vardı.

Baga-Oygur II’de keşfedilen, birbirine dönük iki mamut çizimi. C: Dmitry Cheremisin et al.

Araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir çalışma, bu muammayı çözmeye yardım edecek yeni petroglifler ortaya çıkardı.

Örneğin Baga-Uygur II’de uzun zaman önce yok olmuş yünlü gergedan çizimi bulundu.

Çizimlerin çoğu, kayaların zaman içinde aşınması nedeniyle kaybolmuştu; Ancak yatay bodur gövdesi, güçlü kısa bacakları, karakteristik bir kuyruğu, uzun bir ağzı ve abartılı olarak çizilmiş iki boynuzu, hayvanın tanımlanabilmesini sağladı.

Mamut yavrusu resmi 2017’de Baga-Uygur III’de keşfedildi. C: Dmitry Cheremisin et al.

Bu tanımlama oldukça yararlı oldu, çünkü bölgedeki bu hayvanlar tıpkı mamutlar gibi yaklaşık 15.000 yıl önce yok olmuştu. Paleolitik sanatçılar ise bu hayvanları resmetmişti.

Baga-Uygur’da keşfedilen bir diğer çizim, açıkça bir mamut yavrusunu betimliyordu. Bilim insanları ayrıca sanatçıların metal ile değil, taş aletlerle çalıştıkları sonucuna vardı.

Bilim insanları, kuru koşullarda kayalar üzerinde oluşan koyu renkli bir toru olan “çöl verniği” tespit ettiler. Bu tortu, çizimlerin 8.000 ila 10.000 yıl önce yapıldığı ile ilgili daha önceki varsayımlara meydan okuyarak, çok daha eski olduklarını ortaya koydu.

Baga-Uygur II’de keşfedilen nesli tükenmiş yünlü gergedan çizimi. C: Dmitry Cheremisin et al.

Moğolistan ve Sibirya petroglifleri arasındaki stilistik benzerlikler, Ukok çizimlerinin yünlü mamutlar olduğunu daha net gösterdi. Sanatçılar, petrogliflerini Kalgutinsky adı verilen bir tarzda yapmışlardı.

Uzmanların çalışmalarında belirttiklerine göre; petroglifler Üst Paleolitik dönemin (30.000 ila 10.000 önce) son dönemlerine dayanıyordu, çünkü bu tarzın tipik özelliklerine sahip örnekler, Pleistosen (Buzul Çağı) faunasını – mamutlar, gergedanlar – tasvir ediyordu.

Kalgutinsky Rudnik’teki petrogliflerin, Baga-Uygur ve Tsagaan Salaa’daki petrogliflerle karşılaştırılması. C: Vyacheslav Molodin et al.

“Bu stilistik özellikler, paralellerini Avrupa’nın Üst Paleolitik kaya sanatının tipik örnekleri arasında bulur.”

Vyacheslav Molodin, “Bu, Orta Asya’daki antik insanların gerçek üstü faaliyetleri hakkında bildiklerimize yeni bir dokunuş.” diyor.


Siberian Times. 24 Nisan 2020.

Makale: V.I. Molodin et al. 2019. The “Kalgutinsky” Style in the Rock Art of Central Asia. Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia.

Celal Bayar Üniversitesi Tarih Bölümü mezunu. Tarih Öğretmeni.

You must be logged in to post a comment Login